Trang chủ Gia đình Việt Tập tục
17:03 | 18/05/2022 GMT+7

Tục "bắt chồng" của người Tây Nguyên

aa
“Bắt vợ” khá phổ biến ở khu vực miền núi phía bắc, trong khi một số cộng đồng thiểu số ở Tây Nguyên lại duy trì tục “bắt chồng”. Tập tục này là cách để nhiều gia đình nghèo tránh tục lệ thách cưới vẫn còn nặng nề trong cộng đồng.
“Trường Sơn Tây Nguyên - Đoàn kết, bản sắc và phát triển” “Trường Sơn Tây Nguyên - Đoàn kết, bản sắc và phát triển”
Lễ cưới của người Ba Na: giữ nến không tắt để tình yêu vĩnh cửu Lễ cưới của người Ba Na: giữ nến không tắt để tình yêu vĩnh cửu

Ở Tây Nguyên rộng lớn với nhiều cộng đồng thiểu số sống giữa đại ngàn như Êđê, Bahna, Mnông, Giẻ Triêng, K’Ho, Chu Ru… Phần lớn những dân tộc thiểu số này vẫn duy trì chế độ mẫu hệ. Nữ giới nắm quyền trong gia đình, cộng đồng và cả trong hôn nhân. Đàn ông được phụ nữ cưới về nhà mình và chồng chịu sự quản lý của vợ.

Trong tập tục hôn nhân, “bắt” chồng vẫn được một số cộng đồng thiểu số duy trì. Phụ nữ theo chế độ mẫu hệ cưới chồng phải chịu tất thảy những phí tổn. Nhiều gia đinh nghèo, đông con gái thì việc cưới chồng gặp khó khăn, vì thế mới có tục “bắt” chú rể về để giảm bớt những chi phí và cũng là điều thuận lợi cho các cặp trai gái khi yêu thương nhau mà nhà gái lại không thể tổ chức đám cưới. Và người Chu Ru ở Lâm Đồng vẫn áp dụng tập tục cổ xưa này.

Tục

Thiếu nữ Chu Ru ở Lâm Đồng - Ảnh: Uông Thái Biểu

Tập tục “bắt chồng” của người Chu Ru được thực hiện như sau: Vào một đêm đã được chọn, đoàn họ nhà gái, có thể lên đến hàng chục người sẽ “đột nhập” nhà trai. Cô gái mang theo 3 tấm thổ cẩm dệt tay để làm lễ vật. Trưởng đoàn, thường là cậu ruột của cô gái sẽ đến gõ cửa. Khi tiếp chuyện nhà trai, trưởng đoàn sẽ nói đến chuyện “bắt” rể. Nhà trai theo thông lệ sẽ tìm cách từ chối, rằng cháu nó còn bé, lại vụng về, gia đình cũng chưa có ý định để con kết hôn. Sau đó, chàng trai sẽ được hỏi rằng có đồng ý xuất giá hay không. Thường thì những cuộc “bắt” rể ít khi thất bại bởi trước đó cặp trai gái đã có sự đồng thuận ngầm.

Khi đã nhận lời về làm rể, cô gái sẽ trao khăn cho chàng trai để đặt lên bàn thờ. Nhà trai nhận cô gái là dâu của gia đình. Lúc này cậu ruột của cô gái sẽ trùm chiếc khăn màu trăng lên đầu hai người. Người cha trao cho chú rể một chiếc liềm để trừ tà ma. Hai người vào buồng riêng của chú rể và chờ đến gờ lành thì cùng về nhà cô dâu.

Hôm sau, cô dâu sang nhà chú rể và ở lại đó 8 ngày. Trong thời gian này, cô dâu sẽ cáng đáng cộng ciệc gia đình, sắm sửa vật dụng và cũng để chứng minh mình là một người vợ tốt, chu đáo với nhà chồng. Đến ngày thứ 8, nhà gái sẽ mang theo lợn, gạo đến nhà chú rể bày mâm tổ chức một lễ cưới nhỏ rồi đón rể về. Từ đó chàng trai sẽ sinh sống suốt đời bên nhà vợ.

Còn cộng đồng người K’Ho ở Lạc Dương (Lâm Đồng) thì lễ bắt chồng diễn ra khá nhanh gọn. Sau khi đã làm xong các nghi thức theo phong tục bản địa, chú rể sẽ bị lôi đi trong đêm tối mà người tham gia đắc lực nhất chính là cô gái. Dĩ nhiên, cuộc bắt cóc này cũng đã có sự đồng thuận từ trước của “nạn nhân”.

Theo nhà văn Mã A Lềnh (Lào Cai), tập tục bắt vợ cũng còn được duy trì trong cộng đồng người Dao đỏ ở thôn Sim San, xã Y Tý (Bát Xát – Lào Cai). Ông kể vào đầu năm 2005 từng chứng kiến một vụ “bắt chồng” khi đến nơi đây thực hiện một bộ phim truyện mà ông là người thủ vai và viết kịch bản. “Một đám con gái lôi hai chàng trai đi. Có một anh gầy thì thoát ra được, còn anh béo hơn thì bị “bắt” đi.” – Nhà văn tường thuật.

Tục

Cảnh một đám “bắt chồng” của người Chu Ru - Ảnh: Uông Thái Biểu

Là một tập tục về cơ bản mang ý nghĩa nhân văn khi nó cảm thông sâu sắc với gia cảnh của người phụ nữ mẫu hệ, nhưng tục “bắt chồng” cũng đang góp phần giảm thiệu những hệ lụy từ tục thách cưới nặng nề vẫn tồn tại ở nhiều buôn làng.

Nhà văn Uông Thái Biểu, công tác ở tỉnh Lâm Đồng từng có những chuyến thâm nhập thực tế tại cộng đồng người Chu Ru, K’Ho. Ông cho biết nhiều buôn làng nơi đây vẫn giữ tập tục thách cưới rất nặng nề vì vậy nhà gái bất đắc dĩ phải dùng đến tục “bắt chồng".

Theo chia sẻ của nhà văn, có những thôn người Chu Ru ở Đơn Dương, Đức Trọng (Lâm Đồng) thách cưới từ 5 chỉ đến 2 lượng vàng. Đó chưa kể những chi phí khác. Có bà mẹ nghèo phải bán ruộng để cưới chồng cho con rồi mưu sinh bằng nghề bắt cua. Có những nhà vì họ trai thách cưới từ 1 đến 2 lượng vàng, vì gia cảnh khó khăn phải cho nhà trai thuê ruộng trong nhiều năm để gá nợ. Nhiều người dùng đến biện pháp vay ngân hàng, vay vàng và trả lãi hàng tháng để cưới chồng cho con rồi rơi vào cảnh khuynh gia bại sản.

Để tránh lâm vào cảnh tréo ngoe trước tục thách cưới nặng nề, nhiều cộng đồng chọn cách “bắt chồng”. Đó cũng là mặt tích cực của tập tục này.

Tục lệ Tục lệ "ở rể thử thách" thú vị của người Thái Tây Bắc
Phong tục ở rể nhiều ý nghĩa của người Dao Phong tục ở rể nhiều ý nghĩa của người Dao
Theo: vanhoavaphattrien.vn
Nguồn:

Tin bài liên quan

CARE hỗ trợ người dân canh tác bền vững, tăng thu nhập

CARE hỗ trợ người dân canh tác bền vững, tăng thu nhập

Tổ chức CARE International in Vietnam (CARE) vừa tổ chức sơ kết giai đoạn 1 dự án She Feeds the World (SFtW). Theo đó, tính đến tháng 4/2025, dự án đã hỗ trợ hơn 8.000 người tiếp cận và áp dụng các phương pháp canh tác bền vững, tiếp cận nguồn lực sản xuất và cải thiện khả năng tham gia thị trường.
20 sinh viên Tây Nguyên được nhận học bổng Hessen (Đức)

20 sinh viên Tây Nguyên được nhận học bổng Hessen (Đức)

Vào ngày 27/2, lễ trao học bổng Hessen được tổ chức tại Trường Đại học Tây Nguyên. 20 sinh viên xuất sắc năm học 2024-2025 đã được nhận học bổng này.
Đề xuất vợ chồng sinh đủ 2 con được ưu tiên mua nhà ở xã hội

Đề xuất vợ chồng sinh đủ 2 con được ưu tiên mua nhà ở xã hội

Theo Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS), để khuyến khích kết hôn trước tuổi 30 và tăng mức sinh, Chính phủ cần triển khai quyết liệt các biện pháp hiện đã có và nghiên cứu, xây dựng các chính sách khuyến khích rõ ràng hơn như ưu tiên hỗ trợ mua nhà ở xã hội một lần đối với cặp vợ chồng đã sinh đủ hai con.

Các tin bài khác

Tín ngưỡng thờ cúng của người Việt qua lăng kính học giả Pháp

Tín ngưỡng thờ cúng của người Việt qua lăng kính học giả Pháp

Cuốn sách “Biểu tượng, phù hiệu và đồ thờ của người An Nam” của học giả Pháp Gustave Dumoutier khám phá đời sống tinh thần của người Việt thế kỷ XIX
[Ảnh] Lễ cúng Rằm tháng Giêng - Nét đẹp văn hoá truyền thống Việt Nam

[Ảnh] Lễ cúng Rằm tháng Giêng - Nét đẹp văn hoá truyền thống Việt Nam

Mỗi dịp Rằm tháng Giêng, hay còn gọi là Tết Nguyên Tiêu, theo phong tục truyền thống, mỗi gia đình Việt đều chuẩn bị mâm cỗ cúng thành kính dâng lên tổ tiên và các đấng thần linh, thể hiện lòng biết ơn, tôn kính đối với những người đi trước và cầu mong một năm mới an lành, may mắn.
[Ảnh] Tái hiện lễ hạ nêu, khai ấn trong cung đình Huế

[Ảnh] Tái hiện lễ hạ nêu, khai ấn trong cung đình Huế

Ngày 4/2, Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế tổ chức lễ hạ nêu ở sân Triệu Miếu và Thế Miếu bên trong Đại nội Huế, đánh dấu kết thúc Tết Nguyên đán năm Ất Tỵ.
"Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi" - những ẩn ý của người xưa

"Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi" - những ẩn ý của người xưa

Tập tục “Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi” vào dịp Tết Nguyên đán có từ lâu đời, chứa đựng nhiều triết lý sâu sắc về cuộc sống của cha ông ta và vẫn giữ nguyên giá trị đến tận ngày nay.

Đọc nhiều

[Infographics] Cảnh báo giả mạo, lợi dụng danh nghĩa Mặt trận Tổ quốc để huy động ủng hộ

[Infographics] Cảnh báo giả mạo, lợi dụng danh nghĩa Mặt trận Tổ quốc để huy động ủng hộ

Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phát đi thông tin cảnh báo về việc giả mạo, lợi dụng danh nghĩa của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam để huy động sự ủng hộ từ các cơ quan, doanh nghiệp.
Người dân Bulgaria nhảy sạp, đội mũ cối tại Lễ hội Văn hoá Châu Á

Người dân Bulgaria nhảy sạp, đội mũ cối tại Lễ hội Văn hoá Châu Á

Ngày 14/6, Đại sứ quán Việt Nam tại Bulgaria đã tham gia Lễ hội châu Á (Asian Festival) với gian hàng giới thiệu văn hoá, du lịch, ẩm thực truyền thống và đồ thủ công mỹ nghệ Việt Nam tại Công viên phía Nam, thủ đô Sofia, Bulgaria.
Định vị giá trị Việt ở nước ngoài trong kỷ nguyên số và trí tuệ nhân tạo

Định vị giá trị Việt ở nước ngoài trong kỷ nguyên số và trí tuệ nhân tạo

Chiều 15/6, tại phòng họp Thượng viện nhà Quốc hội Hungary, hơn 300 đại biểu đại diện cho các hội phụ nữ đến từ 18 nước châu Âu đã tham dự Diễn đàn “Định vị giá trị Việt ở nước ngoài trong kỷ nguyên số và trí tuệ nhân tạo” do Diễn đàn Phụ nữ Việt Nam tại châu Âu tổ chức và Đại sứ quán Việt Nam tại Hungary đồng bảo trợ.
Cần Thơ khánh thành 2 cầu giao thông nông thôn do Ấn Độ tài trợ

Cần Thơ khánh thành 2 cầu giao thông nông thôn do Ấn Độ tài trợ

Ngày 16/6, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị thành phố Cần Thơ phối hợp cùng chính quyền địa phương tổ chức lễ khánh thành công trình cầu Ngọn Thái Bình (quận Thốt Nốt) và cầu Vành đai Lâm Trường (huyện Thới Lai). Đây là 2 công trình cầu giao thông nông thôn do Chính phủ Ấn Độ tài trợ thông qua khoản viện trợ không hoàn lại trị giá 50.000 USD từ Quỹ Tác động nhanh (QIP).
Bệnh xá đảo Sinh Tồn cấp cứu ngư dân bị vỡ xương

Bệnh xá đảo Sinh Tồn cấp cứu ngư dân bị vỡ xương

Chiều 14/6, Bệnh xá đảo Sinh Tồn (Lữ đoàn 146, Vùng 4 Hải quân) đã tiếp nhận cấp cứu ngư dân Quảng Nam bị vỡ xương bánh chè.
Chiến sĩ Hải quân hưởng ứng Ngày Chủ nhật xanh, lan tỏa thông điệp vì môi trường biển

Chiến sĩ Hải quân hưởng ứng Ngày Chủ nhật xanh, lan tỏa thông điệp vì môi trường biển

Ngày 08/6, hưởng ứng Ngày Chủ nhật xanh năm 2025, các đoàn viên, thanh niên đến từ Đoàn cơ sở Lữ đoàn 171 (Vùng 2 Hải quân), Hải đoàn 129 Hải quân và Học viện Hải quân đã tham gia nhiều hoạt động thiết thực, như: tặng áo phao và cờ Tổ quốc cho ngư dân, ra quân làm sạch bãi biển, tuyên truyền bảo vệ môi trường và chủ quyền biển đảo.
Phát động Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam 2025: Công nghệ xanh vì đại dương bền vững

Phát động Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam 2025: Công nghệ xanh vì đại dương bền vững

Ngày 06/6, tại Quảng trường Hồ Chí Minh (thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình), Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp với Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Bình tổ chức Lễ phát động quốc gia Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam năm 2025.
infographics canh bao gia mao loi dung danh nghia mat tran to quoc de huy dong ung ho
cong nghiep phuc hoi manh xuat nhap khau tang truong an tuong
infographic viet nam hoan thanh vai tro dong chu tich chuong trinh dong nam a searp giai doan 2022 2025
infographic sua phap lenh dan so vo chong tu quyet dinh so con va thoi gian sinh con
infographics quan he doi tac toan dien giua viet nam va hungary
infographic quan he doi tac chien luoc toan dien viet nam phap
infographics viet nam tai dac cu chu tich uy ban ky thuat thuong truc to chuc hai quan the gioi
Xin chờ trong giây lát...
[Video] Người truyền cảm hứng về tình yêu nước
Sinh viên Lào đi chùa tắm Phật mừng Tết cổ truyền Bunpimay
[Video] 60 phút - Hành trình thay đổi cuộc đời
MV "Bắc Bling": Cụ già, em nhỏ ngân nga, du khách gần xa tỏ bày hứng thú
[Video] Dự án CAF: Ươm mầm những công dân toàn cầu tương lai
[Video] Du khách quốc tế trải nghiệm lễ Phật đầu năm tại chùa Tam Bảo (Đà Nẵng)
Tết của bác sĩ trực cấp cứu - hồi sức tích cực
Đại sứ nhóm G4 hát "Năm qua đã làm gì"
[Video] Bản hòa ca tình hữu nghị chào năm mới 2025
[Video] 30 năm quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ: từ chiến tranh đến đối tác chiến lược toàn diện
[Video] Samaritan’s Purse và Plan International Việt Nam hỗ trợ người dân Việt Nam phục hồi sau bão
[Video] Tái thiết thôn Làng Nủ: Quân đội - Nhân dân đồng hành xây dựng tương lai mới
[Video] Tổ chức Cứu trợ Trẻ em và hành trình 10 năm thay đổi cuộc sống trẻ em vùng cao
[Video] Kinh nghiệm tham quan Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam mới
Halloween: ứng xử thế nào cho đúng?
Thời tiết hôm nay (14/6): Bão số 1 liên tục đổi hướng

Thời tiết hôm nay (14/6): Bão số 1 liên tục đổi hướng

Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, lúc 04h ngày 14/6 bão số 1 ở trên vùng biển phía Đông khu vực Vịnh Bắc Bộ, cách đảo Bạch Long Vĩ khoảng 150km về phía Đông. Cường độ bão cấp 10-11 (89-117km/h), giật cấp 13; di chuyển theo hướng Bắc với tốc độ 5km/h.
Thời tiết hôm nay (11/6): Hà Nội có mưa rào, dông vào chiều tối và đêm

Thời tiết hôm nay (11/6): Hà Nội có mưa rào, dông vào chiều tối và đêm

Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia đưa ra thông tin dự báo thời tiết Hà Nội và các khu vực khác trên cả nước ngày và đêm 11/6.
Thời tiết hôm nay (10/6): Bắc Bộ giảm mưa, Trung Bộ trời nắng

Thời tiết hôm nay (10/6): Bắc Bộ giảm mưa, Trung Bộ trời nắng

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, ngày 10/6, mưa lớn ở Bắc Bộ giảm dần. Trung Bộ trời nắng. Nam Bộ có xu hướng tăng mưa, nền nhiệt dịu hơn.
Thời tiết hôm nay (08/6): Mưa lớn cục bộ, lốc, sét, mưa đá ở nhiều nơi trên cả nước

Thời tiết hôm nay (08/6): Mưa lớn cục bộ, lốc, sét, mưa đá ở nhiều nơi trên cả nước

Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, sáng sớm 08/6, vùng núi Tây Bắc và Việt Bắc có mưa rào, dông, cục bộ mưa to đến rất to (20–40mm, có nơi trên 100mm).
Thời tiết hôm nay (07/6): Miền Bắc nắng nóng, chiều tối có mưa rào

Thời tiết hôm nay (07/6): Miền Bắc nắng nóng, chiều tối có mưa rào

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia, ngày 07/6, miền Bắc ngày nắng, có nơi nắng nóng trên 37 độ C. Chiều tối và đêm có mưa rào và dông vài nơi, riêng khu vực vùng núi có mưa rào và dông rải rác, cục bộ có nơi mưa to.
Mô hình đô thị vệ tinh kích hoạt cực tăng trưởng mới tại Tây Bắc TP.HCM

Mô hình đô thị vệ tinh kích hoạt cực tăng trưởng mới tại Tây Bắc TP.HCM

Tốc độ đô thị hóa ngày càng tăng nhanh đang tạo áp lực lớn lên hạ tầng, môi trường và chất lượng sống tại các đô thị trung tâm. Trong bối cảnh đó, mô hình đô thị vệ tinh - đã chứng minh hiệu quả tại nhiều quốc gia phát triển - đang trở thành giải pháp chiến lược giúp tái cấu trúc không gian đô thị, phân bổ lại dân cư và kích hoạt các cực tăng trưởng mới tại siêu đô thị đa trung tâm như TP.HCM.
Phiên bản di động