Trang chủ Bờ cõi biển đảo Cuộc sống vùng biên
07:35 | 10/09/2020 GMT+7

Lễ Đám Chay: Nét văn hóa tâm linh của người Vân Kiều

aa
Đồng bào dân tộc Vân Kiều tập trung đông nhất ở 2 tỉnh Quảng Bình và Quảng Trị. Qua tiến trình phát triển, nhiều nét văn hóa truyền thống, thuần phong mỹ tục luôn được người dân giữ gìn, phát huy qua từng thế hệ. Điển hình là Lễ Đám Chay, một nét văn hóa truyền thống độc đáo lâu đời, được lưu giữ trọn vẹn cho đến ngày hôm nay.
Tết Độc lập trong đời sống của đồng bào Vân Kiều Tết Độc lập trong đời sống của đồng bào Vân Kiều
Lào Cai: Nét văn hóa hoang sơ của chợ phiên Cán Cấu Lào Cai: Nét văn hóa hoang sơ của chợ phiên Cán Cấu

Ông A Vỗ Phúc giới thiệu về chòi miếu để các lễ vật trong Lễ Đám Chay. Ảnh: Thành Phú

Ông A Vỗ Phúc, năm nay 84 tuổi, ở bản Khe Cát, xã Trường Sơn, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình là người rất am hiểu về Lễ Đám Chay của đồng bào mình. Theo lời ông Phúc, đồng bào Vân Kiều duy trì tập tục gia đình có người thân qua đời từ 3 năm trở lên sẽ làm lễ rước linh hồn người đã khuất về sum họp cùng ông bà, tổ tiên, con cháu, gọi là Lễ Đám Chay. Người Vân Kiều quan niệm có chết lành và chết dữ. Chết lành là những người chết do tuổi già hoặc bị ốm đau bệnh tật, còn chết dữ là những trường hợp chết bất đắc kỳ tử, bị thú dữ vồ, cây đè, nước cuốn, sản phụ chết cả mẹ lẫn con, tự vẫn... Vì vậy, khi tổ chức việc tang ma cũng có sự phân biệt trong nghi lễ cúng bái. Tuy nhiên, khi làm Lễ Đám Chay thì chết lành hay chết dữ không còn mang ý nghĩa như trong đám tang của người đã khuất.

Theo quan niệm của đồng bào dân tộc Vân Kiều, mỗi con người đều có hai phần: Phần xác và phần hồn. Phần xác là toàn bộ thân thể con người, nơi để linh hồn trú ngụ, song con người sống và hoạt động, đi lại, làm việc được là nhờ có linh hồn; khi con người chết đi, linh hồn biến thành ma. Vì thế, khi mất đi chỉ mất phần thể xác, người đó vẫn sống trong ký ức của người thân hay cộng đồng dân bản. Chính vì vậy, Lễ Đám Chay nhằm thể hiện sự thương tiếc của người sống với người đã khuất nhằm răn dạy con cháu nhớ về công ơn, nguồn cội tốt đẹp của dân tộc.

Lễ Đám Chay thường kéo dài trong 3 ngày, 2 đêm. Để tổ chức lễ này phải có sự chuẩn bị trước thật kỹ càng, đặc biệt việc làm chòi miếu tế và đồ cúng tế. Trước khi làm lễ, người đứng đầu dòng họ phải họp con cháu lại, bàn việc chọn ngày tốt để tiến hành làm lễ. Ngày đầu tiên, từ sáng sớm, tất cả các thành viên trong họ tụ họp đông đủ về địa điểm làm Lễ Đám Chay mang theo đầy đủ các vật phẩm dùng làm lễ cúng tế và lễ này được gọi là lễ “Gọi hồn”. Mọi người sắp xếp chòi cúng, đặt những chiếc hòm nhỏ làm bằng gỗ cây rừng, tượng trưng cho linh hồn người đã khuất theo đúng vị trí, thứ tự trong dòng họ.

Lễ vật dâng lên linh hồn người đã khuất gồm các vật dụng cá nhân thường ngày, lương thực, thực phẩm do chính con người làm ra như gùi, A đư dùng để đi nương rẫy, gạo, rượu, các loại thịt và một con lợn có đầy đủ các bộ phận để đặt lên mâm chính. Khi việc chuẩn bị đã xong, đến giờ tốt thì thầy cúng tiến hành làm lễ “gọi hồn”, ai chết trước thì được xướng trước, ai chết sau thì gọi sau bằng những lời đơn sơ “Hồn ơi! Ơi hồn về đi... Hồn về nhà sẽ được ăn no, mặc ấm; hồn đi lang thang sẽ bị đói khát, lạnh lẽo... hồn ơi! Ơi hồn về đi... Ông bà, cha mẹ, anh em ngày đêm đang chờ hồn về...”.

Tờ mờ sáng ngày thứ 3, cả họ tiếp tục làm lễ cúng, khấn vái để tiễn đưa linh hồn đã khuất về lại với núi rừng, gọi là đưa ma về rừng mà tiếng Vân Kiều gọi là “Tả ra mớp”. Khi nghi lễ thực hiện xong thì các thanh niên trong làng tiến hành khiêng chòi miếu và những cái hòm nhỏ làm bằng gỗ, bên trong bỏ một miếng sắt hoặc nhôm hay những thứ kim loại khác tượng trưng cho thân người nhưng không có đầu để đem đến địa điểm đã chọn trước đó. Đến nơi, sau khi hoàn tất thủ tục lễ tế, mọi người cùng trở về nơi diễn ra lễ ban đầu và dùng hết số lượng trâu, bò, lợn, gà... đã cúng rồi vui vẻ chia tay ra về. Ông A Vỗ Phúc cho biết: “Mỗi lần tổ chức Lễ Đám Chay, dù là lễ to hay nhỏ thì mọi nghi lễ, thủ tục đều phải luôn theo đúng nghi thức, phong tục tập quán mà cha ông ngày xưa truyền lại chứ tuyệt đối không được bỏ đi bất kỳ một khâu hay một lễ cúng nào”.

Lễ Đám Chay mang đậm bản sắc riêng, giá trị văn hóa đặc sắc của đồng bào dân tộc Vân Kiều và đã trở thành biểu tượng của sự kết nối cộng đồng. Trong lễ Đám Chay, bất kể ai, người trong bản hay các vùng khác đến đều được chủ nhà xem là khách quý và đón tiếp hết sức chu đáo, nồng hậu.

Những ngày diễn ra Lễ Đám Chay, mọi người không ai lên rẫy, họ tạm gác công việc của gia đình mình để quây quầy bên nhau, uống rượu, cùng với gia chủ ôn lại những kỷ niệm gắn với người đã khuất trong nỗi niềm tiếc thương sâu nặng. Rồi sẻ chia cùng nhau câu chuyện gia đình, về vạt nương, tấm rẫy cho hạt lúa, củ sắn mùa vụ và cùng động viên nhau phấn đấu học tập, lao động sản xuất. Cũng từ những Lễ Đám Chay như thế mà nhiều chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, quy định của địa phương được bà con đưa ra tuyên truyền và thấm vào suy nghĩ của mỗi người. Nhiều phong tục, tập quán, quan niệm lạc hậu được người già, trưởng họ bàn bạc, thống nhất loại bỏ ra khỏi cuộc sống của cộng đồng, đồng thời, tình cảm giữa những người trong gia đình, dòng tộc và bản làng luôn không ngừng được củng cố, vun đắp, góp phần thắt chặt thêm tình đoàn kết, gắn bó trong cộng đồng các dân tộc cùng làm ăn, sinh sống trên địa bàn.

Nguyễn Thành Phú

Nhập hạ: Nét văn hoá độc đáo của người Khmer Nhập hạ: Nét văn hoá độc đáo của người Khmer

Trong năm, bà con dân tộc Khmer Tây Ninh có nhiều nghi lễ khác nhau mang tính truyền thống trải dài từ đầu mùa vụ ...

Nét đẹp trong công tác xã hội - từ thiện của tín đồ Phật giáo Hòa Hảo Nét đẹp trong công tác xã hội - từ thiện của tín đồ Phật giáo Hòa Hảo

Ngày 8/7 (nhằm ngày 18/5 âm lịch), tại thị trấn Phú Mỹ (Phú Tân, An Giang), Ban Trị sự (BTS) Trung ương Giáo hội Phật ...

Lan tỏa những giá trị văn hóa Việt qua việc thưởng Trầm hay cảm Truyện Kiều Lan tỏa những giá trị văn hóa Việt qua việc thưởng Trầm hay cảm Truyện Kiều

Muốn hiểu người Việt Nam, phải hiểu Truyện Kiều”-một cựu binh Mỹ từng tham chiến tại Việt Nam, nay là Giáo sư giảng dạy về ...

Nguyễn Thành Phú
Nguồn: www.bienphong.com.vn

Tin bài liên quan

Nét đẹp văn hóa thể hiện sự tôn kính với những bậc tiền nhân khai quốc

Nét đẹp văn hóa thể hiện sự tôn kính với những bậc tiền nhân khai quốc

Từ lâu, tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương là một nét đẹp trong truyền thống văn hóa của dân tộc Việt Nam.
Nét đẹp trong phong tục cưới hỏi của dân tộc Nùng

Nét đẹp trong phong tục cưới hỏi của dân tộc Nùng

Chiếm 38,4% dân số toàn huyện, sinh sống ở 11/24 xã, thị trấn, người Nùng có lịch sử sinh sống lâu đời và chiếm tỷ lệ lớn nhất trong cộng đồng các dân tộc ở huyện Hoàng Su Phì. Những năm qua, các thế hệ người Nùng luôn chú trọng gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc mình, trong đó có những nét đẹp trong phong tục cưới hỏi, bởi người Nùng quan niệm lễ cưới không chỉ đơn thuần là việc kết duyên của đôi lứa mà còn có ý nghĩa lớn trong việc giáo dục đạo làm con, nghĩa vợ chồng.
Tết Độc lập trong đời sống của đồng bào Vân Kiều

Tết Độc lập trong đời sống của đồng bào Vân Kiều

Từ rất lâu rồi, truyền thống vui đón Tết Độc lập (Quốc khánh 2-9) của người Vân Kiều ở bản Ka Tăng, thị trấn Lao Bảo, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị luôn mang ý nghĩa truyền dạy cho con cháu về đạo lý "Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc. Tết Độc lập cũng là dịp để người dân nhớ công ơn Đảng, Bác Hồ kính yêu và tạo bầu không khí vui tươi, gắn chặt tình đoàn kết xóm làng, góp phần xây dựng bản làng ngày càng giàu đẹp.

Các tin bài khác

Lũy thép biên phòng toàn dân

Lũy thép biên phòng toàn dân

Trải qua 65 năm xây dựng và trưởng thành, lực lượng Bộ đội Biên phòng đã không ngừng phấn đấu, vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, góp phần quan trọng bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia; đồng thời xây dựng được thế trận lòng dân vững mạnh, làm nền tảng thực hiện tốt công tác biên phòng.
Gặp gỡ đầu xuân góp phần thúc đẩy hợp tác giữa 4 tỉnh biên giới Việt Nam và Trung Quốc

Gặp gỡ đầu xuân góp phần thúc đẩy hợp tác giữa 4 tỉnh biên giới Việt Nam và Trung Quốc

Ngày 28/2, tại TP Bắc Hải (Quảng Tây, Trung Quốc) đã diễn ra chương trình Gặp gỡ đầu Xuân giữa 4 tỉnh biên giới của Việt Nam gồm Cao Bằng, Quảng Ninh, Hà Giang, Lạng Sơn và Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây. Tại chương trình, Bí thư 4 tỉnh biên giới Việt Nam và Bí thư Khu ủy Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây (Trung Quốc) đã ký kết Biên bản Hội đàm Gặp gỡ đầu Xuân và chứng kiến Lễ ký kết nhiều thỏa thuận hợp tác hai bên.
Kiên Giang: hơn 200 hộ dân đăng ký tự quản mốc quốc giới

Kiên Giang: hơn 200 hộ dân đăng ký tự quản mốc quốc giới

Đến nay, tuyến biên giới đất liền thuộc tỉnh Kiên Giang có hơn 200 hộ dân đăng ký tự quản mốc quốc giới với gần 50 km đường biên giới, thành lập 17 Tổ an ninh trật tự; khu vực biên giới biển, đảo thành lập 46 Tổ tàu thuyền, bến bãi an toàn.
Xây dựng khu vực biên giới ngày càng giàu mạnh

Xây dựng khu vực biên giới ngày càng giàu mạnh

Ngày 23/2, UBND tỉnh Cao Bằng tổ chức Hội nghị sơ kết 5 năm thực hiện "Ngày Biên phòng toàn dân" giai đoạn 2019 - 2024 và gặp mặt, biểu dương, khen thưởng cán bộ Bộ đội Biên phòng tham gia xây dựng khu vực biên giới vững mạnh.

Đọc nhiều

Giá vàng phục hồi nhẹ, tỷ giá trung tâm tăng

Giá vàng phục hồi nhẹ, tỷ giá trung tâm tăng

Giá vàng miếng SJC có thời điểm tuột mốc 80 triệu đồng/lượng ở chiều bán ra song đã nhanh chóng lấy lại mốc này. Trong khi giá USD niêm yết tại các ngân hàng thương ...
Vun đắp tình hữu nghị giữa nhân dân Việt Nam và cộng đồng quốc tế

Vun đắp tình hữu nghị giữa nhân dân Việt Nam và cộng đồng quốc tế

Tối 27/3, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam tổ chức Gặp gỡ Hữu nghị tại Thành phố Hồ Chí Minh. Gần 200 khách mời là các Tổng lãnh sự, đại diện đoàn ...
Học giả Thái Lan đánh giá các yếu tố làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ

Học giả Thái Lan đánh giá các yếu tố làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ

“Cá nhân tôi rất tin tưởng và ngưỡng mộ Chủ tịch Hồ Chí Minh, bởi Người có tinh thần yêu nước, đức hy sinh và tôn vinh nền độc lập của Việt Nam”.
Karatedo góp phần kết nối, lan tỏa văn hóa Việt Nam và Nhật Bản

Karatedo góp phần kết nối, lan tỏa văn hóa Việt Nam và Nhật Bản

Chiều 26/3/2024, Liên đoàn Karatedo TP Hà Nội đã ký kết biên bản hợp tác với Tổ chức giao lưu quốc tế Việt Nam Nhật Bản (FAVIJA). Hợp tác giữa hai bên nhằm phát triển ...
Nghệ An: Hỗ trợ khoan giếng và xây dựng Mô hình “Ký túc xá vùng biên” cho xã biên giới ở huyện Tương Dương

Nghệ An: Hỗ trợ khoan giếng và xây dựng Mô hình “Ký túc xá vùng biên” cho xã biên giới ở huyện Tương Dương

Mới đây, Đồn Biên phòng Tam Quang (BĐBP Nghệ An), UBND xã Tam Quang (huyện Tương Dương) phối hợp với các nhà hảo tâm tổ chức Lễ khởi công khoan giếng, sửa chữa, xây dựng Mô hình “Ký túc xá vùng biên” cho các trường học, các em học sinh THCS của hai bản Tân Hương, Tùng Hương với số tiền gần 250 triệu đồng.
Lan tỏa lòng yêu nước qua Triển lãm “Tuổi trẻ vì biển đảo quê hương” tại Đà Nẵng

Lan tỏa lòng yêu nước qua Triển lãm “Tuổi trẻ vì biển đảo quê hương” tại Đà Nẵng

Diễn ra từ ngày 27 đến 31/3, Triển lãm tư liệu, hình ảnh và báo cáo chuyên đề “Tuổi trẻ vì biển đảo quê hương” do Thành Đoàn Đà Nẵng, Bộ Tư lệnh Vùng 3 Hải quân phối hợp tổ chức tại Nhà trưng bày Hoàng Sa nhằm bồi đắp tình yêu, lòng tự hào, ý thức, trách nhiệm đối với biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.
Bình Thuận: Khẩn trương hỗ trợ tìm kiếm ngư dân mất tích trên biển

Bình Thuận: Khẩn trương hỗ trợ tìm kiếm ngư dân mất tích trên biển

Văn phòng Ban Chỉ huy Phòng chống Thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh Bình Thuận vừa thông tin về việc một lao động trên tàu cá bị mất liên lạc trên biển.
lan dau tien am thuc hungary ra mat tai ha noi
gioi thieu quang ba ve dat nuoc va con nguoi viet nam tai dan mach
dai su cac nhom g4 gui thong diep chuc tet nguyen dan
viet nam tang 8 bac trong bang xep hang chi so phat trien con nguoi
dai su canada ghe xu hoa dao nhat tan hao hung don tet viet
vung 3 hai quan thuc hien cuu nan tau ca tai quang ngai
hoc sinh mai chau hoa binh no luc ngan chan khung hoang khi hau
Xin chờ trong giây lát...
Cảm nhận biến đổi khí hậu để nỗ lực hành động vì trái đất
Xe đạp thồ trong Chiến dịch Điện Biên Phủ
Lần đầu tiên ẩm thực Hungary xuất hiện tại Hà Nội
“Hương vị nước Nga” giữa lòng Hà Nội
Ra mắt không gian ẩm thực Hungary tại Hà Nội
Csaba Szabo: người mang ẩm thực Hungary tới Việt Nam
Lũy thép biên phòng toàn dân
Đối ngoại nhân dân: Sức mạnh mềm trong quan hệ quốc tế
Clip học sinh Vương quốc Anh học chúc Tết Việt
Màn đẩy gậy kịch tích của Khách Tây với chàng trai H'Mông
45 năm cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc:
Người bạn Mỹ và khúc hát vì hòa bình cho Việt Nam
Mãn nhãn với màn 3D mapping tại Lễ hội Hai Bà Trưng
Kiều bào Thái Lan đoàn kết, hướng về Đảng, về quê hương
Du khách nước ngoài trải nghiệm Thiền Tịnh Xuân tại chùa Tam Bảo Đà Nẵng
Sử dụng thống nhất mã số định danh công dân là mã số thuế

Sử dụng thống nhất mã số định danh công dân là mã số thuế

Việc thống nhất mã số định danh công dân là mã số thuế sẽ giúp người dân tiết kiệm được nhiều thời gian, chi phí, giảm nhiều khâu thủ tục.
OS phẫu thuật nhân đạo cho các bệnh nhân mang dị tật khe hở môi, hàm ếch tại Hà Nội tháng 3

OS phẫu thuật nhân đạo cho các bệnh nhân mang dị tật khe hở môi, hàm ếch tại Hà Nội tháng 3

Với mong muốn đem lại nhiều nụ cười mới cho trẻ em trên toàn quốc, từ ngày 11-15/3/2024, tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam - Cuba, số 37 Hai Bà Trưng, Tràng Tiền, Hoàn Kiếm, Hà Nội, tổ chức Operation Smile Việt Nam (OS) sẽ tổ chức chương trình Phẫu thuật nhân đạo dành cho các bệnh nhân mang dị tật khe hở môi, hàm ếch.
Người nước ngoài đăng ký tài khoản định danh điện tử thế nào?

Người nước ngoài đăng ký tài khoản định danh điện tử thế nào?

Tại dự thảo Nghị định quy định về định danh và xác thực điện tử, Bộ Công an đã đề xuất quy định về trình tự, thủ tục đăng ký tài khoản định danh điện tử đối với người nước ngoài.
1.000 học bổng du học Liên bang Nga cho công dân Việt Nam năm 2024

1.000 học bổng du học Liên bang Nga cho công dân Việt Nam năm 2024

Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa thông báo, Chính phủ Liên bang Nga cấp 1.000 chỉ tiêu học bổng cho công dân Việt Nam đi đào tạo tại Liên bang Nga theo các trình độ đại học, thạc sĩ, tiến sĩ, thực tập chuyên ngành và tiếng Nga.
Tổ chức, cá nhân nước ngoài tiến hành nghiên cứu khoa học trong vùng biển Việt Nam phải đóng các khoản phí nào?

Tổ chức, cá nhân nước ngoài tiến hành nghiên cứu khoa học trong vùng biển Việt Nam phải đóng các khoản phí nào?

Bộ Tài chính vừa ban hành Thông tư quy định mức thu, chế độ thu, nộp phí thẩm định cấp giấy phép hoặc văn bản chấp thuận cho tổ chức, cá nhân nước ngoài tiến hành nghiên cứu khoa học trong vùng biển Việt Nam.
Thực tập sinh hộ lý tại Nhật Bản năm 2024 được trợ cấp đào tạo, hỗ trợ tiền ổn định cuộc sống

Thực tập sinh hộ lý tại Nhật Bản năm 2024 được trợ cấp đào tạo, hỗ trợ tiền ổn định cuộc sống

Trung tâm Lao động ngoài nước (Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội) vừa thông báo kế hoạch tuyển chọn 50 ứng viên tham gia chương trình thực tập sinh hộ lý tại Nhật Bản.
Xuân Giáp Thìn - 2024

Xuân Giáp Thìn - 2024

Việt Nam  - Nhật Bản

Việt Nam - Nhật Bản

Việt Nam - Thái Lan

Việt Nam - Thái Lan

báo tết 2023

báo tết 2023

Việt Lào online

Việt Lào online

50 năm quan hệ Việt Nam - Ấn Độ

50 năm quan hệ Việt Nam - Ấn Độ

Tình hữu nghị vĩ đại

Tình hữu nghị vĩ đại

Tân mão 2011

Tân mão 2011

Sức sống mới cho ĐNND

Sức sống mới cho ĐNND

xuân 2013

xuân 2013

Phiên bản di động