Trang chủ Bờ cõi biển đảo Cuộc sống vùng biên
18:20 | 02/02/2021 GMT+7

Vũ điệu của rối gỗ trên cao nguyên

aa
Cùng với tượng gỗ nhà mồ, rối gỗ đã mang đến những nét độc đáo và rất đặc biệt, trong không gian văn hóa truyền thống của đồng bào Tây Nguyên.
Món ngon ngày Tết: Hướng dẫn gói bánh tét đẹp và cực kỳ đơn giản Món ngon ngày Tết: Hướng dẫn gói bánh tét đẹp và cực kỳ đơn giản
Hướng dẫn làm mứt cà rốt thơm ngon đẹp mắt đãi khách ngày Tết Hướng dẫn làm mứt cà rốt thơm ngon đẹp mắt đãi khách ngày Tết
Hướng dẫn làm mứt gừng cay nồng cho Tết Tân Sửu thêm ấm áp Hướng dẫn làm mứt gừng cay nồng cho Tết Tân Sửu thêm ấm áp

Nghệ nhân A Yưk hoàn thiện những công đoạn cuối và biểu diễn thử một cặp rối gỗ.

Nghệ nhân A Yưk hoàn thiện những công đoạn cuối và biểu diễn thử một cặp rối gỗ.

Rối gỗ trong tay người

Gần 20 năm nay, ông A Yưk (57 tuổi), làng Klâu Ngo Zố, xã Ia Chim, TP. Kon Tum, vui một niềm vui mới là nhìn thấy những con rối gỗ tự tay mình làm ra nhảy múa cùng mọi người trong làng trong các dịp lễ hội. Bà con dân làng Klâu Ngo Zố cũng mang những con rối đặt sẵn ở nhà rông ra biểu diễn. Những con rối gỗ lại hòa cùng nhịp điệu cồng chiêng, để tạo nên không khí lễ hội của làng thêm vui. Và người làng đều tự hào khi những con rối ấy được chính người con của làng là ông A Yưk chế tác.

A Yưk mồ côi cha mẹ từ nhỏ. Vì không được học hành nên khi lớn lên, ông chỉ biết đi làm thuê, làm mướn. Tuy vậy, ngay từ nhỏ, A Yưk luôn ấp ủ ước mơ lớn có một nghề gì đó để mưu sinh. Những ngày A Yưk còn thanh niên, ông đã đau đáu với văn hóa truyền thống của dân tộc mình. Ông học đánh cồng chiêng, học tạc tượng gỗ từ những người già trong làng, học thêm của cả người ở những làng khác để hoàn thiện hơn.

Nhiều lần thấy trong các lễ hội của những tỉnh bạn có hình ảnh những tượng gỗ nhỏ được treo cao, ông nảy sinh ý tưởng chế tác những con rối gỗ để tạo cho lễ hội của làng vui vẻ hơn. Tuy nhiên, để chế tác những con rối linh hoạt, biết cử động, dùng hệ thống dây kéo không hề đơn giản và bằng chứng là ông đã phải mất thời gian rất lâu để tìm hiểu, làm thử rồi hoàn thiện dần dần.

Vừa trò chuyện với tôi, ông A Yưk vừa hoàn thiện những công đoạn cuối cùng của cặp rối mới. Ông bảo, cặp rối này sẽ làm để mừng năm mới. Cặp rối có kích thước nhỏ nhắn, chiều cao khoảng 0,3 - 0,4m, được làm bằng thân cây gỗ nhẹ. Đặc biệt là cây hoa mủ (tiếng Gia Rai là dâu xer). Vừa làm, ông vừa thuận tay điều khiển, biểu diễn nhẹ nhàng khiến con rối gỗ còn xù xì những vết dao vết đục chuyển động linh hoạt. Khi giật dây, rối gỗ thể hiện những động tác như đánh trống, chẻ củi hay múa xoang, giã gạo hết sức độc đáo.

Rối không chỉ được dùng trong các lễ hội, thể hiện sự vui vẻ của bà con dân làng như, lễ hội Ăn trâu, mừng nhà rông mới, cưới hỏi... mà còn trong cả những tiệc vui.

Ông A Yưk cho biết, chế tác rối gỗ là rất khó, đòi hỏi cần có kỹ thuật nên khi biểu diễn rối cũng cần phải am hiểu quy trình hoạt động của nó, vì vậy không phải ai cũng làm được nếu chưa được hướng dẫn. Để điều khiển được rối gỗ, người điều khiển phải thuộc cả những bài chiêng, thì mới khiến những rối gỗ nhảy múa có hồn được.

Trao truyền…

Trong các lễ hội, nhìn những con rối được bà con dân làng biểu diễn hòa cùng nhịp điệu cồng chiêng, mới thấy hết sự sáng tạo của nghệ nhân A Yưk. Với đôi bàn tay chế tác tài hoa của người nghệ nhân A Yưk, các con rối thường sống động, tươi tắn, ngộ nghĩnh, mang tính hài và tính tượng trưng cao.

Nhiều năm qua, nghệ nhân A Yưk còn tạc hình được khoảng 20 tác phẩm tượng gỗ mang tính biểu tượng của văn hóa Tây Nguyên như, tượng người đàn ông ngồi uống rượu ghè, người phụ nữ địu con, phụ nữ đang tắm, người đàn ông đội nước, người đàn bà cho con bú, người đàn ông vác nỏ đi rừng…

Và một niềm vui nữa với A Yưk, là ông đã có 2 học trò làm truyền nhân để truyền nghề, là anh Rơ Chăm Banh và A Thoang. Từ chỗ cũng đam mê, yêu thích nghệ thuật tạc tượng gỗ nên trong thời gian ngắn, Rơ Chăm Banh và A Thoang đã học được nghệ thuật tạc tượng gỗ và làm rối gỗ. Với sự chỉ dạy tận tình của nghệ nhân A Yưk, đến nay, Rơ Chăm Banh và A Thoang đã có thể tạc được nhiều bức tượng khó như: Người mẹ cho con bú, người đàn bà địu con… cùng nhiều rối gỗ khác.

Cùng với nghệ thuật tạc tượng, thầy trò ông A Yưk và Rơ Chăm Banh còn là những người truyền dạy cồng chiêng cho bà con dân làng (Đội trưởng và Đội phó đội cồng chiêng của làng). Đội cồng chiêng Gia Rai của làng Klâu Ngo Zố hiện có 30 người. Vì được tập luyện thường xuyên nên đội cồng chiêng của làng cũng được chọn đi biểu diễn tại nhiều sự kiện lớn cấp thành phố, cấp tỉnh…

Từ năm 2013 đến nay, ông A Yưk chính thức được TP. Kon Tum chọn đi tham gia tạc tượng dân gian tại Ngày hội Văn hóa - Thể thao các dân tộc tỉnh Kon Tum; rồi tại làng văn hóa các dân tộc Việt Nam tại Hà Nội, trong cả các lễ hội cồng chiêng Tây Nguyên tổ chức nhiều năm. Và hai người học trò là Rơ Chăm Banh và A Thoang cũng đều cùng ông tham dự.

Giữ gìn nét truyền thống văn hóa trên Cao nguyên đá Đồng Văn Giữ gìn nét truyền thống văn hóa trên Cao nguyên đá Đồng Văn
Cao nguyên đá Đồng Văn, tỉnh Hà Giang trải rộng trên 4 huyện Mèo Vạc, Đồng Văn, Yên Minh và Quản Bạ với nhiều đặc trưng riêng như thiên nhiên, văn hóa, có giá trị rất lớn đối với ngành Du lịch Hà Giang. Tuy nhiên nhiều giá trị văn hóa đậm đà bản sắc riêng của Cao nguyên đá có nguy cơ bị mai một.
Ấn tượng giải đua ngựa trên cao nguyên Bắc Hà Ấn tượng giải đua ngựa trên cao nguyên Bắc Hà
Cuối tuần qua, sân vận động trung tâm huyện vùng cao Bắc Hà, tỉnh Lào Cai lại sôi động với giải đua ngựa cấp xã mở rộng lần thứ nhất. Đây là giải đấu nằm trong “lễ hội mùa Đông” lần đầu tiên được tổ chức, với mong muốn thu hút, kích cầu du lịch trong bối cảnh đại dịch Covid-19 từng khiến các hoạt động văn hóa, du lịch của địa phương ngưng trệ, lượng khách đến thăm quan, du lịch sụt giảm…
Mèo Vạc, điểm dừng chân hấp dẫn trên hành trình khám phá cao nguyên đá Đồng Văn Mèo Vạc, điểm dừng chân hấp dẫn trên hành trình khám phá cao nguyên đá Đồng Văn
Nổi bật giữa màu xám của núi đá, Làng Văn hóa du lịch cộng đồng (VHDLCĐ) thôn Pả Vi, xã Pả Vi (huyện Mèo Vạc, Hà Giang) tạo được dấu ấn với du khách khi có dịp dừng chân trên hành trình khám phá cao nguyên đá Đồng Văn.

Tiêu Dao – Minh Ngọc
Nguồn: baodantoc.vn

Tin bài liên quan

Tây Nguyên: đồng vọng từ rừng núi, thác ghềnh

Tây Nguyên: đồng vọng từ rừng núi, thác ghềnh

Không nơi nào như Tây Nguyên - mỗi dòng sông, ngọn thác, cánh rừng đều ẩn chứa những huyền sử hư thực của cộng đồng các dân tộc bản xứ sinh sống từ ngàn đời trên vùng đất này. Đồng vọng từ những huyền sử ấy cũng là cách để người ta khai thông dòng ký ức và tìm về với những giá trị lịch sử, văn hóa của cha ông nhằm bước tiếp về phía trước…
Độc đáo suối đá đĩa ở Gia Lai

Độc đáo suối đá đĩa ở Gia Lai

Tại làng Vân (TT YaLy) này, có một địa điểm có lẽ rất ít người biết đến, nơi khung cảnh hoang sơ với những rừng cây xanh đôi bờ, và bao khối đá được mẹ thiên nhiên xếp đặt một cách rất tinh tế và hùng vỹ.

Các tin bài khác

Lũy thép biên phòng toàn dân

Lũy thép biên phòng toàn dân

Trải qua 65 năm xây dựng và trưởng thành, lực lượng Bộ đội Biên phòng đã không ngừng phấn đấu, vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, góp phần quan trọng bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia; đồng thời xây dựng được thế trận lòng dân vững mạnh, làm nền tảng thực hiện tốt công tác biên phòng.
Gặp gỡ đầu xuân góp phần thúc đẩy hợp tác giữa 4 tỉnh biên giới Việt Nam và Trung Quốc

Gặp gỡ đầu xuân góp phần thúc đẩy hợp tác giữa 4 tỉnh biên giới Việt Nam và Trung Quốc

Ngày 28/2, tại TP Bắc Hải (Quảng Tây, Trung Quốc) đã diễn ra chương trình Gặp gỡ đầu Xuân giữa 4 tỉnh biên giới của Việt Nam gồm Cao Bằng, Quảng Ninh, Hà Giang, Lạng Sơn và Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây. Tại chương trình, Bí thư 4 tỉnh biên giới Việt Nam và Bí thư Khu ủy Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây (Trung Quốc) đã ký kết Biên bản Hội đàm Gặp gỡ đầu Xuân và chứng kiến Lễ ký kết nhiều thỏa thuận hợp tác hai bên.
Kiên Giang: hơn 200 hộ dân đăng ký tự quản mốc quốc giới

Kiên Giang: hơn 200 hộ dân đăng ký tự quản mốc quốc giới

Đến nay, tuyến biên giới đất liền thuộc tỉnh Kiên Giang có hơn 200 hộ dân đăng ký tự quản mốc quốc giới với gần 50 km đường biên giới, thành lập 17 Tổ an ninh trật tự; khu vực biên giới biển, đảo thành lập 46 Tổ tàu thuyền, bến bãi an toàn.
Xây dựng khu vực biên giới ngày càng giàu mạnh

Xây dựng khu vực biên giới ngày càng giàu mạnh

Ngày 23/2, UBND tỉnh Cao Bằng tổ chức Hội nghị sơ kết 5 năm thực hiện "Ngày Biên phòng toàn dân" giai đoạn 2019 - 2024 và gặp mặt, biểu dương, khen thưởng cán bộ Bộ đội Biên phòng tham gia xây dựng khu vực biên giới vững mạnh.

Đọc nhiều

Trao tặng danh hiệu “Công dân danh dự tỉnh Thừa Thiên Huế” cho Giám đốc điều hành Tổ chức phòng chống mù lòa Châu Á

Trao tặng danh hiệu “Công dân danh dự tỉnh Thừa Thiên Huế” cho Giám đốc điều hành Tổ chức phòng chống mù lòa Châu Á

Ngày 28/3, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế tổ chức gặp mặt, trao tặng danh hiệu “Công dân danh dự tỉnh Thừa Thiên Huế” cho Giáo sư, Bác sỹ Hattori Tadashi, Giám đốc điều hành Tổ ...
Vàng nhẫn tăng phi mã hơn triệu đồng mỗi lượng

Vàng nhẫn tăng phi mã hơn triệu đồng mỗi lượng

Giá vàng trong nước vẫn tiếp tục tăng, trong đó vàng nhẫn tăng phi mã hàng triệu đồng/lượng, về mốc lịch sử 71 triệu đồng/lượng.
4 nhiệm vụ trọng tâm Hội hữu nghị Việt Nam - Trung Quốc tỉnh Đồng Nai nhiệm kỳ 2024-2029

4 nhiệm vụ trọng tâm Hội hữu nghị Việt Nam - Trung Quốc tỉnh Đồng Nai nhiệm kỳ 2024-2029

Ngày 27/3, Hội hữu nghị Việt Nam - Trung Quốc tỉnh Đồng Nai đã tổ chức Đại hội đại biểu lần thứ II, nhiệm kỳ 2024-2029.
Vun đắp tình hữu nghị giữa nhân dân Việt Nam và cộng đồng quốc tế

Vun đắp tình hữu nghị giữa nhân dân Việt Nam và cộng đồng quốc tế

Tối 27/3, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam tổ chức Gặp gỡ Hữu nghị tại Thành phố Hồ Chí Minh. Gần 200 khách mời là các Tổng lãnh sự, đại diện đoàn ...
Nghệ An: Hỗ trợ khoan giếng và xây dựng Mô hình “Ký túc xá vùng biên” cho xã biên giới ở huyện Tương Dương

Nghệ An: Hỗ trợ khoan giếng và xây dựng Mô hình “Ký túc xá vùng biên” cho xã biên giới ở huyện Tương Dương

Mới đây, Đồn Biên phòng Tam Quang (BĐBP Nghệ An), UBND xã Tam Quang (huyện Tương Dương) phối hợp với các nhà hảo tâm tổ chức Lễ khởi công khoan giếng, sửa chữa, xây dựng Mô hình “Ký túc xá vùng biên” cho các trường học, các em học sinh THCS của hai bản Tân Hương, Tùng Hương với số tiền gần 250 triệu đồng.
Lan tỏa lòng yêu nước qua Triển lãm “Tuổi trẻ vì biển đảo quê hương” tại Đà Nẵng

Lan tỏa lòng yêu nước qua Triển lãm “Tuổi trẻ vì biển đảo quê hương” tại Đà Nẵng

Diễn ra từ ngày 27 đến 31/3, Triển lãm tư liệu, hình ảnh và báo cáo chuyên đề “Tuổi trẻ vì biển đảo quê hương” do Thành Đoàn Đà Nẵng, Bộ Tư lệnh Vùng 3 Hải quân phối hợp tổ chức tại Nhà trưng bày Hoàng Sa nhằm bồi đắp tình yêu, lòng tự hào, ý thức, trách nhiệm đối với biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.
Bình Thuận: Khẩn trương hỗ trợ tìm kiếm ngư dân mất tích trên biển

Bình Thuận: Khẩn trương hỗ trợ tìm kiếm ngư dân mất tích trên biển

Văn phòng Ban Chỉ huy Phòng chống Thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh Bình Thuận vừa thông tin về việc một lao động trên tàu cá bị mất liên lạc trên biển.
lan dau tien am thuc hungary ra mat tai ha noi
gioi thieu quang ba ve dat nuoc va con nguoi viet nam tai dan mach
dai su cac nhom g4 gui thong diep chuc tet nguyen dan
viet nam tang 8 bac trong bang xep hang chi so phat trien con nguoi
dai su canada ghe xu hoa dao nhat tan hao hung don tet viet
vung 3 hai quan thuc hien cuu nan tau ca tai quang ngai
hoc sinh mai chau hoa binh no luc ngan chan khung hoang khi hau
Xin chờ trong giây lát...
Hành trình chinh phục khán giả xứ anh đào của KURROCK
Cảm nhận biến đổi khí hậu để nỗ lực hành động vì trái đất
Xe đạp thồ trong Chiến dịch Điện Biên Phủ
Lần đầu tiên ẩm thực Hungary xuất hiện tại Hà Nội
“Hương vị nước Nga” giữa lòng Hà Nội
Ra mắt không gian ẩm thực Hungary tại Hà Nội
Csaba Szabo: người mang ẩm thực Hungary tới Việt Nam
Lũy thép biên phòng toàn dân
Đối ngoại nhân dân: Sức mạnh mềm trong quan hệ quốc tế
Clip học sinh Vương quốc Anh học chúc Tết Việt
Màn đẩy gậy kịch tích của Khách Tây với chàng trai H'Mông
45 năm cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc:
Người bạn Mỹ và khúc hát vì hòa bình cho Việt Nam
Mãn nhãn với màn 3D mapping tại Lễ hội Hai Bà Trưng
Kiều bào Thái Lan đoàn kết, hướng về Đảng, về quê hương
Sử dụng thống nhất mã số định danh công dân là mã số thuế

Sử dụng thống nhất mã số định danh công dân là mã số thuế

Việc thống nhất mã số định danh công dân là mã số thuế sẽ giúp người dân tiết kiệm được nhiều thời gian, chi phí, giảm nhiều khâu thủ tục.
OS phẫu thuật nhân đạo cho các bệnh nhân mang dị tật khe hở môi, hàm ếch tại Hà Nội tháng 3

OS phẫu thuật nhân đạo cho các bệnh nhân mang dị tật khe hở môi, hàm ếch tại Hà Nội tháng 3

Với mong muốn đem lại nhiều nụ cười mới cho trẻ em trên toàn quốc, từ ngày 11-15/3/2024, tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam - Cuba, số 37 Hai Bà Trưng, Tràng Tiền, Hoàn Kiếm, Hà Nội, tổ chức Operation Smile Việt Nam (OS) sẽ tổ chức chương trình Phẫu thuật nhân đạo dành cho các bệnh nhân mang dị tật khe hở môi, hàm ếch.
Người nước ngoài đăng ký tài khoản định danh điện tử thế nào?

Người nước ngoài đăng ký tài khoản định danh điện tử thế nào?

Tại dự thảo Nghị định quy định về định danh và xác thực điện tử, Bộ Công an đã đề xuất quy định về trình tự, thủ tục đăng ký tài khoản định danh điện tử đối với người nước ngoài.
1.000 học bổng du học Liên bang Nga cho công dân Việt Nam năm 2024

1.000 học bổng du học Liên bang Nga cho công dân Việt Nam năm 2024

Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa thông báo, Chính phủ Liên bang Nga cấp 1.000 chỉ tiêu học bổng cho công dân Việt Nam đi đào tạo tại Liên bang Nga theo các trình độ đại học, thạc sĩ, tiến sĩ, thực tập chuyên ngành và tiếng Nga.
Tổ chức, cá nhân nước ngoài tiến hành nghiên cứu khoa học trong vùng biển Việt Nam phải đóng các khoản phí nào?

Tổ chức, cá nhân nước ngoài tiến hành nghiên cứu khoa học trong vùng biển Việt Nam phải đóng các khoản phí nào?

Bộ Tài chính vừa ban hành Thông tư quy định mức thu, chế độ thu, nộp phí thẩm định cấp giấy phép hoặc văn bản chấp thuận cho tổ chức, cá nhân nước ngoài tiến hành nghiên cứu khoa học trong vùng biển Việt Nam.
Thực tập sinh hộ lý tại Nhật Bản năm 2024 được trợ cấp đào tạo, hỗ trợ tiền ổn định cuộc sống

Thực tập sinh hộ lý tại Nhật Bản năm 2024 được trợ cấp đào tạo, hỗ trợ tiền ổn định cuộc sống

Trung tâm Lao động ngoài nước (Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội) vừa thông báo kế hoạch tuyển chọn 50 ứng viên tham gia chương trình thực tập sinh hộ lý tại Nhật Bản.
Xuân Giáp Thìn - 2024

Xuân Giáp Thìn - 2024

Việt Nam  - Nhật Bản

Việt Nam - Nhật Bản

Việt Nam - Thái Lan

Việt Nam - Thái Lan

báo tết 2023

báo tết 2023

Việt Lào online

Việt Lào online

50 năm quan hệ Việt Nam - Ấn Độ

50 năm quan hệ Việt Nam - Ấn Độ

Tình hữu nghị vĩ đại

Tình hữu nghị vĩ đại

Tân mão 2011

Tân mão 2011

Sức sống mới cho ĐNND

Sức sống mới cho ĐNND

xuân 2013

xuân 2013

Phiên bản di động