Vị Giáo sư quyết bảo vệ những áng văn nước Việt
![]() |
Cố Giáo sư Trần Văn Khê. (Ảnh: Thanh niên) |
Câu chuyện diễn ra tại buổi sinh hoạt của Hội Truyền bá Tanka Nhật Bản tại Paris vào năm 1964. Tham dự buổi sinh hoạt này chỉ có Giáo sư Trần Văn Khê là người Việt, còn lại hầu hết là người Nhật và Pháp.
Một cựu Đề đốc Thủy sư người Pháp đã khởi đầu buổi nói chuyện như sau:
“Thưa quý vị, tôi là Thủy sư đề đốc, đã sống ở Việt Nam 20 năm mà không thấy một áng văn nào đáng kể. Nhưng khi sang nước Nhật, chỉ trong vòng một, hai năm mà tôi đã thấy cả một rừng văn học. Và trong khu rừng ấy, Tanka là một đóa hoa tuyệt đẹp. Trong thơ Tanka, chỉ cần nói một ngọn núi, một con sông mà tả được bao nhiêu tình cảm. Chỉ 31 âm tiết mà nói bao nhiêu chuyện sâu sắc, đậm đà. Nội hai điều đó thôi đã thấy các nước khác không dễ có được.”
Lời phát biểu đã chạm đến lòng tự trọng dân tộc của Giáo sư Trần Văn Khê. Chính vì thế, khi buổi nói chuyện bước vào phần giao lưu, Giáo sư đã đứng dậy xin phép phát biểu:
“Tôi không phải là người nghiên cứu văn học, tôi là Giáo sư nghiên cứu âm nhạc, là thành viên hội đồng quốc tế âm nhạc của UNESCO. Trong lời mở đầu phần nói chuyện, ông Thủy sư Đề đốc nói rằng đã ở Việt Nam 20 năm mà không thấy áng văn nào đáng kể. Tôi là người Việt, khi nghe câu đó tôi đã rất ngạc nhiên.
Thưa ngài, chẳng biết khi ngài qua nước Việt, ngài chơi với ai mà chẳng biết một áng văn nào của Việt Nam? Có lẽ ngài chỉ chơi với những người quan tâm đến chuyện ăn uống, chơi bời… Phải chi ngài chơi với Giáo sư Emile Gaspardone thì ngài sẽ biết đến một thư mục gồm trên 1.500 sách báo về văn chương Việt Nam, in trên Tạp chí Viễn Đông bác cổ của Pháp số 1 năm 1934.
Hay nếu ngài gặp ông Maurice Durand thì ngài sẽ có dịp đọc qua hàng ngàn câu ca dao Việt Nam mà ông Durand đã cất công sưu tập… Ông còn hiểu biết về nghệ thuật chầu văn, ông còn xuất bản sách ghi lại các sinh hoạt văn hóa của người Việt Nam. Nếu ngài làm bạn với những người như thế, ngài sẽ biết rằng nước tôi không chỉ có một, mà có đến hàng ngàn áng văn kiệt tác”.
Đồng thời, Giáo sư cũng đưa ra hàng loạt ví dụ để phản bác lập luận của cựu Đề đốc Thủy sư người Pháp. Nếu nói trong thơ Tanka, chỉ cần nói một ngọn núi, một con sông mà tả được bao nhiêu tình cảm thì những câu thơ của Việt Nam cũng sử dụng núi non, hoa lá để nói thay tâm sự của mình:
“Núi cao chi lắm núi ơi
Núi che mặt trời, không thấy người yêu”
Hay:
“Đêm qua mận mới hỏi đào
Vườn hồng đã có ai vào hay chưa”
Bàn về số lượng âm tiết, Giáo sư viện dẫn câu chuyện Mạc Đĩnh Chi làm bài điếu văn với 4 chữ “nhất” cho phi tử của vua Nguyên khi vừa từ trần:
“Thanh thiên nhất đóa vân
Hồng lô nhất điểm tuyết
Thượng uyển nhất chi hoa
Dao trì nhất phiến nguyệt
Y! Vân tán, tuyết tiêu, hoa tàn, nguyệt khuyết!”
(Dịch nghĩa:
Một đám mây giữa trời xanh
Một bông tuyết trong lò lửa
Một bông hoa giữa vườn thượng uyển
Một vầng trăng trên mặt nước ao
Than ôi! Mây tán, tuyết tan, hoa tàn, trăng khuyết!)
Với 29 âm tiết đã đủ để Mạc Đĩnh Chi đã miêu tả vẻ đẹp cao quý của người mất chứ không cần đến 31 âm.
Đến đây, khán giả phía dưới vỗ tay nhiệt liệt, ông Thủy sư Đề đốc cũng đã hiểu ra: “Tôi chỉ biết ông là một nhà âm nhạc nhưng khi nghe ông dẫn giải, tôi biết mình đã sai khi vô tình làm tổn thương giá trị văn chương của dân tộc Việt Nam, tôi xin thành thật xin lỗi ông và xin lỗi cả dân tộc Việt Nam.”
Kết thúc buổi nói chuyện, ông Thủy sư lại đến gặp riêng Giáo sư và ngỏ ý mời ông đến nhà dùng cơm để được nghe nhiều hơn về văn hóa Việt Nam. Như vậy, bằng sự am hiểu văn hóa truyền thống, luôn khắc ghi những giá trị cổ xưa, Giáo sư Trần Văn Khê đã bảo vệ những áng văn nước Việt, cứu vãn danh dự cho đất nước, gìn giữ tôn nghiêm của dân tộc.
Giáo sư Trần Văn Khê (1921 - 2015), nghệ danh là Hải Minh, là một nhà nghiên cứu văn hóa, âm nhạc cổ truyền nổi tiếng ở Việt Nam. Ông là tiến sĩ ngành âm nhạc học người Việt Nam đầu tiên tại Pháp và từng là giáo sư tại Đại học Sorbonne, Pháp, thành viên danh dự Hội đồng Âm nhạc Quốc tế, UNESCO. Ông là người có bề dày trong hoạt động nghiên cứu, giảng dạy, có công trong quảng bá âm nhạc Việt Nam nói riêng, văn hóa Việt Nam nói chung ra thế giới. |
![]() Việc mở các đường bay trực tiếp giữa Essaouira và Tel Aviv đã củng cố cam kết hợp tác song phương, đồng thời thúc đẩy phát triển du lịch và kinh tế giữa Israel và Morocco. |
![]() Gấu trúc là động vật quý hiếm quốc gia và biểu tượng văn hóa của Trung Quốc. Trung Quốc thường tặng hoặc cho các vườn thú nước ngoài mượn gấu trúc, qua đó gửi thông điệp hữu nghị tới các quốc gia đồng thời gây quỹ hoạt động vì lợi ích bảo tồn loài động vật này. |
Tin bài liên quan
![Chuyện người thầy được học trò ngoại quốc lập miếu](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2023/122023/06/14/croped/nguyen-cong-co-nguoi-duoc-hoc-tro-trung-quoc-lap-mieu-20231206140448.jpg?231206022228)
Chuyện người thầy được học trò ngoại quốc lập miếu
![Ngoại giao kinh tế góp phần thắt chặt quan hệ hữu nghị, hợp tác đặc biệt Việt Nam - Cuba](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2023/092023/19/09/croped/ngoai-giao-kinh-te-gop-phan-that-chat-quan-he-huu-nghi-hop-tac-dac-biet-viet-nam-cuba-20230919092102.jpg?230919093650)
Ngoại giao kinh tế góp phần thắt chặt quan hệ hữu nghị, hợp tác đặc biệt Việt Nam - Cuba
![Thủ tướng Việt Nam, Singapore và hai Phu nhân giao lưu, cùng ăn trưa với sinh viên Đại học Quốc gia Hà Nội](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2023/082023/29/16/croped/thu-tuong-viet-nam-singapore-va-hai-phu-nhan-giao-luu-cung-an-trua-voi-sinh-vien-dai-hoc-quoc-gia-ha-noi-20230829165521.jpg?230829073411)
Thủ tướng Việt Nam, Singapore và hai Phu nhân giao lưu, cùng ăn trưa với sinh viên Đại học Quốc gia Hà Nội
Các tin bài khác
![Hiệp định Geneve là cuốn cẩm nang quý báu về trường phái đối ngoại và ngoại giao Việt Nam](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/042024/21/20/btng-bui-thanh-son-1220240421204743.jpg?rt=20240421204746?240422064932)
Hiệp định Geneve là cuốn cẩm nang quý báu về trường phái đối ngoại và ngoại giao Việt Nam
![Chiến thắng Điện Biên Phủ qua ký ức con trai vị tướng Trung Quốc](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/042024/20/08/croped/chien-thang-dien-bien-phu-qua-ky-uc-con-trai-vi-tuong-trung-quoc-20240420083124.jpg?240420084834)
Chiến thắng Điện Biên Phủ qua ký ức con trai vị tướng Trung Quốc
![Madame Bình - Bộ trưởng Việt cộng trên bàn đàm phán](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/032024/09/19/phunu120240309195707.jpg?rt=20240309195710?240309082624)
Madame Bình - Bộ trưởng Việt cộng trên bàn đàm phán
![Chuyện người thầy được học trò ngoại quốc lập miếu](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2023/122023/06/14/croped/nguyen-cong-co-nguoi-duoc-hoc-tro-trung-quoc-lap-mieu-20231206140448.jpg?231206022228)
Chuyện người thầy được học trò ngoại quốc lập miếu
Đọc nhiều
![Hà Nội: Quyền lợi BHYT của người dân khi khám chữa bệnh ở quận/huyện khác nơi đăng ký ban đầu ra sao?](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/19/11/croped/thumbnail/bhyt20240719115758.jpg?240719120515)
Hà Nội: Quyền lợi BHYT của người dân khi khám chữa bệnh ở quận/huyện khác nơi đăng ký ban đầu ra sao?
![Ngân hàng Nhà nước tăng giá bán vàng miếng lên 79 triệu đồng/lượng](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/18/11/thumbnail/ngan-hang-nha-nuoc-tang-gia-ban-vang-mieng-len-79-trieu-dongluong-20240718115824.jpg?rt=20240718115827?240718015916)
Ngân hàng Nhà nước tăng giá bán vàng miếng lên 79 triệu đồng/lượng
![Mỹ công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường sẽ tốt cho doanh nghiệp 2 nước](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/19/16/thumbnail/hinh-1-nguon-pexels20240719161418.jpg?rt=20240719161419?240719053517)
Mỹ công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường sẽ tốt cho doanh nghiệp 2 nước
![Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong trái tim kiều bào](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/19/18/thumbnail/449396855-453670760912928-4873058058144302449-n-120240719181241.jpg?rt=20240719181301?240720111450)
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong trái tim kiều bào
Bờ cõi biển đảo
Miền đất - Con người Cuộc sống vùng biên Nhịp sống biển đảo Lịch sử chủ quyền Giao lưu hữu nghị
![Tăng cường phối hợp tuyên truyền biển, đảo](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/19/12/medium/c-120240719121352.jpg?rt=20240719121512?240719013109)
Tăng cường phối hợp tuyên truyền biển, đảo
![Việt Nam nộp đệ trình ranh giới thềm lục địa mở rộng khu vực giữa Biển Đông](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/18/07/medium/viet-nam-nop-de-trinh-ranh-gioi-them-luc-dia-mo-rong-khu-vuc-giua-bien-dong-20240718070301.jpg?rt=20240718085216?240718085654)
Việt Nam nộp đệ trình ranh giới thềm lục địa mở rộng khu vực giữa Biển Đông
![Tàu buồm 286-Lê Quý Đôn thăm, giao lưu với hải quân Indonesia](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/17/16/medium/170724-indo120240717163612.jpg?rt=20240717163615?240717045059)
Tàu buồm 286-Lê Quý Đôn thăm, giao lưu với hải quân Indonesia
Multimedia
![ghi nhan dong gop cua dai su thuy dien tai viet nam cho quan he huu nghi hai nuoc](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/01/22/dai-su-thuy-dien-4-cover20240701220306.jpg?rt=20240701220309)
Ghi nhận đóng góp của Đại sứ Thụy Điển tại Việt Nam cho quan hệ hữu nghị hai nước
![bo doi hai quan vung 5 cuu tau ca ngu dan mac can](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/24/15/bo-doi-hai-quan-cuu-tau-ca-ngu-dan-mac-can-20240624155021.jpg?rt=20240624155026)
Bộ đội Hải quân Vùng 5 cứu tàu cá ngư dân mắc cạn
![dong dien yoga huong den mot the gioi hoa binh va huu nghi](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/18/13/dong-dien-yoga-huong-den-mot-the-gioi-hoa-binh-va-huu-nghi-20240618135848.jpg?rt=20240618135856)
Đồng diễn Yoga hướng đến một thế giới hoà bình và hữu nghị
![ra mat sach uy ban viet nam doan ket va hop tac a phi my latinh nhung chang duong nhung nguoi ban](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/13/09/ra-mat-sach-uy-ban-viet-nam-doan-ket-va-hop-tac-a-phi-my-latinh-nhung-chang-duong-nhung-nguoi-ban-20240613090952.jpg?rt=20240613090959)
Ra mắt sách “Ủy ban Việt Nam Đoàn kết và Hợp tác Á-Phi-Mỹ Latinh: Những chặng đường, những người bạn”
![video doc dao nhung ngoi lang viet tren dat trung hoa](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/052024/29/08/05292-cover20240529082831.jpg?rt=20240529083023)
Video: Độc đáo những ngôi làng Việt trên đất Trung Hoa
![de nhung ky niem xua tao sinh trong hien tai va tuong lai](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/052024/23/20/05231-cover20240523205555.jpg?rt=20240523205607)
Để những kỷ niệm xưa tạo sinh trong hiện tại và tương lai
![ho chi minh la bieu tuong cua hoa binh doc lap va tien bo xa hoi](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/052024/17/18/untitled20240517180826.png?rt=20240517180830)
Hồ Chí Minh là biểu tượng của hòa bình, độc lập và tiến bộ xã hội
![Liên hoan Giai điệu hữu nghị tỉnh Đồng Nai năm 2024](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/video_data/2024/062024/15/14/2499344641259529991_21.jpg)
Liên hoan Giai điệu hữu nghị tỉnh Đồng Nai năm 2024
![Cận cảnh Kia Seltos 2024 tại đại lý](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/video_data/2024/062024/11/17/CYn_cYnh_Kia_Seltos_2024_tYi_YYi_ly_11.jpg)
Cận cảnh Kia Seltos 2024 tại đại lý
![Khởi động Giải báo chí toàn quốc về văn hóa, thể thao và du lịch lần 2](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/video_data/2024/062024/02/17/An_RbcJLGtR8JRGRq5wdFYwKQAaaBbd4xNCyAJsHbQyMAgPrF1IiYoBP_7yl3WZ5TCRCE2tPUv1KE4QtEVdGAFXa_11.jpg)
Khởi động Giải báo chí toàn quốc về văn hóa, thể thao và du lịch lần 2
![Lộ diện kỳ thủ Việt Nam tranh chức vô địch Cờ Shogi Quốc tế 2024 tại Nhật Bản](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/video_data/2024/062024/01/13/0601-cover20240601135416.jpg?rt=20240601135419)
Lộ diện kỳ thủ Việt Nam tranh chức vô địch Cờ Shogi Quốc tế 2024 tại Nhật Bản
![UNICEF hỗ trợ người dân Sóc Trăng có nước sạch bằng năng lượng mặt trời](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/video_data/2024/052024/27/09/An9LNZIQG6REi_Ho-H9PQe1v24QGOdIfT-eMZyK4T1MAcXiUSZxEEYrwEUj2VRLZcG4xlQrKPGqecT7xYZWFo4bg_51.jpg)
UNICEF hỗ trợ người dân Sóc Trăng có nước sạch bằng năng lượng mặt trời
![Ông Vi Tiêu Nghị, con trai Tướng Vi Quốc Thanh - trưởng Đoàn cố vấn quân sự Trung Quốc: Để những kỷ niệm xưa tạo sinh trong hiện tại và tương lai](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/video_data/2024/052024/23/20/05231-cover20240523201926.jpg)
Ông Vi Tiêu Nghị, con trai Tướng Vi Quốc Thanh - trưởng Đoàn cố vấn quân sự Trung Quốc: Để những kỷ niệm xưa tạo sinh trong hiện tại và tương lai
![Lão nông nhiều năm sưu tập những bức ảnh quý giá về Bác Hồ](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/video_data/2024/052024/18/15/bac_1.jpg)
Lão nông nhiều năm sưu tập những bức ảnh quý giá về Bác Hồ
![Bác Hồ và bộ phim Những ngày tháng bên nhau](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/video_data/2024/052024/17/15/NHYNG_NYM_THANG_BEN_NHAU_41.jpg)
Bác Hồ và bộ phim Những ngày tháng bên nhau
![Hồ Chí Minh là biểu tượng của hòa bình, độc lập và tiến bộ xã hội](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/video_data/2024/052024/16/11/0509-cover20240516110421.jpg)
Hồ Chí Minh là biểu tượng của hòa bình, độc lập và tiến bộ xã hội
![Bộ đội hải quân giúp dân chống hạn](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/video_data/2024/052024/02/23/thumb20240502232412.png)
Bộ đội hải quân giúp dân chống hạn
![Du học sinh Trung Quốc trải nghiệm đặc sản Hà Nội - 'cà phê trứng'](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/video_data/2024/042024/23/09/hihi20240423091844.jpg)
Du học sinh Trung Quốc trải nghiệm đặc sản Hà Nội - 'cà phê trứng'
![Top 3 điểm đến thu hút du khách quốc tế tại Hà Nội](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/video_data/2024/042024/22/23/top-3-diem-den-cover20240422232649.jpg)
Top 3 điểm đến thu hút du khách quốc tế tại Hà Nội
![Sản phẩm Làng nghề Dệt Thổ cẩm Xí Thoại, xã Xuân Lãnh, huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên.](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/video_data/2024/042024/21/13/English_below_YYA_THY_CYM_XI_THOYI_TYI_VYI_-TRAI_TIM_CYA_CY_NYYC-_LYn_YYu_tien_nhYng_sYn_phYm_thY_cYm_cYa_lang_nghY_truyYn_thYng_Xi_ThoYi_huyYn_YYng_Xuan_tYnh_Phu_Yen_Ya_tYi_vYi_thY_Yo_Ha_NYi_trong__21.jpg)
Sản phẩm Làng nghề Dệt Thổ cẩm Xí Thoại, xã Xuân Lãnh, huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên.
![Người ra nước ngoài định cư và thôi quốc tịch Việt Nam sẽ bị thu hồi căn cước công dân](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/10/09/thumbnail/nguoi-ra-nuoc-ngoai-dinh-cu-va-thoi-quoc-tich-viet-nam-se-bi-thu-hoi-can-cuoc-cong-dan-20240710093455.jpg?rt=20240710093501?240710020815)
Người ra nước ngoài định cư và thôi quốc tịch Việt Nam sẽ bị thu hồi căn cước công dân
![Từ 1/7 kiểm soát giấy tờ xe và người điều khiển qua VNeID có giá trị như kiểm tra trực tiếp](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/01/06/thumbnail/dinh-danh-dien-tu-1-1825206120240701062204.jpg?rt=20240701062207?240701065618)
Từ 1/7 kiểm soát giấy tờ xe và người điều khiển qua VNeID có giá trị như kiểm tra trực tiếp
![Cấp căn cước cho người gốc Việt chưa xác định quốc tịch từ ngày 1/7](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/29/13/croped/thumbnail/cap-can-cuoc-cho-nguoi-goc-viet-chua-xac-dinh-quoc-tich-tu-ngay-17-20240629133329.jpg?240629014147)
Cấp căn cước cho người gốc Việt chưa xác định quốc tịch từ ngày 1/7
![Từ ngày 1/7, BHXH thực hiện dịch vụ công trực tuyến trên VNeID](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/23/07/thumbnail/tu-ngay-17-bhxh-thuc-hien-dich-vu-cong-truc-tuyen-tren-vneid-20240623072550.jpg?rt=20240623072554?240623072913)
Từ ngày 1/7, BHXH thực hiện dịch vụ công trực tuyến trên VNeID
![Thời tiết hôm nay 22/6: Nắng nóng ở miền Bắc dịu dần](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/22/05/croped/thumbnail/thoi-tiet-hom-nay-226-nang-nong-o-mien-bac-diu-dan-20240622053246.jpg?240622060232)
Thời tiết hôm nay 22/6: Nắng nóng ở miền Bắc dịu dần
![Thời tiết hôm nay (19/6): có nơi nắng nóng đặc biệt gay gắt với nhiệt độ cao](https://tacnghiep.thoidai.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/19/05/thumbnail/120240619054221.jpg?rt=20240619054222?240619062148)