Quốc huy “tam sao thất bản”

Mẫu vẽ chuẩn của Quốc huy

Theo sắc lệnh 254-SL ngày 19/1/1956 của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Quốc huy chính thúc được ban bố rộng rãi, trở thành biểu tượng của Nhà nước. Bản vẽ Quốc huy chuẩn có đủ màu đang được lưu trữ tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia III và Viện Bảo tàng mỹ thuật Việt Nam. Quốc huy được vẽ trên khổ giấy 32cm x 32cm, chia thành 16 ô dọc, 16 ô ngang để định vị trí chính xác, hình nét chi tiết của từng bông lúa, lá lúa, hạt lúa, ngôi sao, bánh xe răng cưa, băng đỏ có chữ "Việt Nam Dân chủ Cộng hòa".

Mẫu quốc huy Việt Nam chuẩn đang được lưu trữ tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III và Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.

Năm 1976, Quốc hội Việt Nam khóa VI đã ra nghị quyết Quốc huy như sau: Quốc huy nước CHXHCN Việt Nam hình tròn nền đỏ, ở giữa có ngôi sao vàng 5 cánh, tượng trưng cho Đảng Cộng Sản Việt Nam, cho lịch sử cách mạng của dân tộc Việt và tiền đồ xán lạn của quốc gia. Bông lúa xung quanh tượng trưng cho nông nghiệp. Phần dưới chính giữa có nửa bánh xe răng cưa tượng trưng cho công nghiệp và dòng chữ Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. Như vậy, mẫu quốc huy Việt Nam năm 1976 theo đúng mẫu quốc huy trong sắc lệnh của Chủ tịch Hồ Chí Minh ký năm 1956, chỉ thay tên nước thành "Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam".

Quốc huy trên huân chương, bằng, giải thưởng Nhà nước.

Mẫu quốc huy Việt Nam hoàn chỉnh và đẹp về hình thức, sâu sắc về nội dung, thể hiện cô đọng, súc tích về đất nước và dân tộc Việt Nam, với nền tảng công nghiệp và nông nghiệp, lý tưởng cách mạng và tinh thần đại đoàn kết dân tộc, khát vọng hòa bình và sự khẳng định chủ quyền thiêng liêng của quốc gia độc lập, tự do, hạnh phúc.

Quốc huy đang bị “tam sao thất bản”

Bản mẫu in màu và mẫu in nét đầy đủ được lưu trữ tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia III và Viện Bảo tàng mỹ thuật Việt Nam chính là cơ sở để chế bản và in mẫu Quốc huy. Tuy nhiên, lúc thực hiện không nhiều người để ý nghiên cứu và sử dụng đúng với mẫu ban đầu, dẫn đến việc xuất hiện các phiên bản khác nhau.

Quốc huy trên bằng khen của Bộ Nội vụ.

Nghiên cứu trên bản mẫu quốc huy Việt Nam chính thức, chúng ta thấy về bố cục, vị trí sắp xếp, tỷ lệ các biểu tượng trong quốc huy rất cân đối, hài hòa, vững chắc. Hình dáng, đường nét của các bông lúa, hạt lúa, ngôi sao, bánh xe răng cưa, dải lụa có tên nước Việt Nam được nghiên cứu, chắt lọc kỹ lưỡng nên rất tinh tế, sinh động, tượng trưng và chuẩn mực. Màu sắc của quốc huy được phối hợp mạch lạc, hài hòa giữa đỏ, vàng và nét nâu. Nhưng để nhận biết rõ ràng, chuẩn xác về từng chi tiết thì không phải ai cũng nắm vững.

Quốc huy trên trụ sở UBND TP Hà Nội.

Hiện nay, Quốc huy được sử dụng rộng rãi trên nhiều huân - huy chương, văn bản, tài liệu, văn bằng, chứng chỉ, quyết định, trên sách, báo chí, các trụ sở cơ quan nhà nước. Nhưng thực tế cho thấy, rất ít Quốc huy đúng với mẫu chuẩn. Đa số không đồng nhất, mỗi hình mỗi vẻ, thiếu cân đối, sai lệch vị trí các chi tiết. Điều đó làm mất đi vẻ đẹp, sự chuẩn mực và sang trọng của biểu tượng Nhà nước.

Quốc huy trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Quan sát các bản sao của Quốc huy được sử dụng hiện nay và so sánh với mẫu chuẩn có thế thấy những sai sót chủ yếu như: hình tròn thiếu cân đối, vị trí và tỷ lệ các hình biểu tượng bên trong chưa chính xác. Khoảng cách, vị trí, hình dáng, đường nét các bông lúa, lá lúa, hạt lúa lúc tròn, lúc vát nhọn, số lượng hạt lúa khi thừa khi thiếu. Bánh xe răng cưa chỉ có 5,7,9 răng, trong khi bản mẫu chuẩn có 10 răng. Băng đỏ mang tên nước chưa đúng về hình dáng, góc độ uốn lượn.

Quốc huy trên trụ sở Bộ Ngoại giao.

Những sai sót trên là do các cơ quan, đơn vị đã không nghiên cứu kỹ bản mẫu chuẩn tại Trung tâm lưu trữ quốc gia III và Viện Bảo tàng mỹ thuật Việt Nam. Đồng thời, từ sau năm 1975, mẫu Quốc huy chuẩn chưa được in lại và quy định chặt chẽ hay phổ biến trên các phương tiện thông tin đại chúng.

M.Châu