Những truyền thuyết nàng tiên cá trên thế giới

Chiếu phim hoạt hình Bluey của Úc đạt giải Emmy tại Việt Nam Nằm trong chuỗi các hoạt động kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Australia-Việt Nam, Đại sứ quán Australia tại Việt Nam sẽ tổ chức các buổi chiếu phim hoạt hình Bluey của ABC Kids - chương trình truyền hình dành cho trẻ em nổi tiếng nhất của Australia, tại các thành phố Hà Nội, Hồ Chí Minh, Đà Nẵng và Cần Thơ trong các tháng 6 và 7.

Đằng sau những chiếc phong bì Oscar danh giá Chiếc phong bì ghi tên người chiến thắng giải thưởng danh giá Oscar là một phần quan trọng của lễ trao giải Oscar kể từ khi giải thưởng ra đời vào năm 1929.

Bức tượng nhỏ bên Vịnh Copenhagen gắn với câu chuyện thiếu nhi “Nàng tiên cá” của đại văn hào Hans Christan Andersen, biểu tượng của đất nước Đan Mạch. Nguồn: news.cn

Nhắc đến nàng tiên cá, chúng ta sẽ nhớ đến ngay câu chuyện được nhiều người biết cùng tên của tác giả Andersen hay bộ phim hoạt hình cũng nổi tiếng không kém của hãng phim Disney. Nhưng ít người biết về truyền thuyết về tiên cá trong văn hóa của các quốc gia châu Phi, khác biệt như thế nào so với hình tượng nàng tiên cá của Đan Mạch.

Theo Jalondra Davis, trợ lý giáo sư tại Đại học California, Riverside, một phần trong nghiên cứu của ông xác định nguồn gốc của các nàng tiên cá da đen trong khoảng thời gian mà người châu Phi bị bắt làm nô lệ và bị vận chuyển qua đại dương đến Bắc Mỹ và vùng Caribe. Nguồn gốc phổ biến của truyền thuyết về nàng tiên cá là những người bị bắt làm nô lệ bị biến thành sinh vật dưới nước cùng với con cháu của họ.

Trong truyền thuyết châu Phi, “những người bị lạc dưới nước có thể trở thành linh hồn nước,” Davis nói. “Tinh linh nước có thể đưa mọi người xuống nước và giữ cho họ sống sót.”

Một bản vẽ sắc ký của Mami Wata từ những năm 1880.

Mami Wata, Tây Phi

Nàng tiên cá da đen xuất hiện rộng rãi vào lịch sử người di cư châu Phi. Họ bắt nguồn từ vũ trụ học châu Phi, hàng ngàn năm trước, nhằm tôn vinh tính chất thiêng liêng của nước. Trong số những người được tôn kính có một nữ thần nước được gọi là Mami Wata.

Mami Wata, hay "Mẹ Nước," đã được tôn sùng trên khắp châu Phi trong nhiều thế kỷ. Bà thường được miêu tả là một phụ nữ xinh đẹp với chiếc đuôi cá và mái tóc đen xoăn tít, với một con rắn lớn — biểu tượng của thần thánh — quấn quanh người.

Vừa quyến rũ vừa nguy hiểm, Mami Wata có thể biến hình, cải trang thành con người để đi lang thang trong các khu chợ hoặc quán bar đông đúc, theo truyền thuyết châu Phi. Bà ấy cũng được cho là có sức mạnh của cả bệnh tật và chữa bệnh, ham muốn và khả năng sinh sản.

Người dân từ các vùng ven biển châu Phi khác nhau, bao gồm Benin, Ghana và Togo, tôn thờ Mami Wata như vị thần nước nổi bật nhất. Một chức tư tế chính thức dành riêng cho nữ thần điều hành các nghi lễ, duy trì các đền thờ và tiến hành các nghi lễ chữa bệnh.

La Sirene của nghệ sĩ Haiti André Pierre.

La Sirène, Haiti

La Sirène - nghĩa đen là "nàng tiên cá" trong tiếng Pháp - là hiện thân của các linh hồn nước Haiti từ cộng đồng người châu Phi hải ngoại, dựa trên thần thoại truyền thống về Mami Wata. Được miêu tả là một nàng tiên cá xinh đẹp, cổ điển với làn da ngăm đen, bà thường cầm một chiếc gương đóng vai trò là cổng thông tin giữa các cõi và sở hữu tri ​​thức huyền bí.

Theo truyền thuyết Haiti, mặc dù bà thể mang lại tình yêu, sự lãng mạn và thành công, nhưng có một mặt tối. Giống như những mỹ nhân ngư trong thần thoại Hy Lạp, La Sirène sử dụng tiếng hát quyến rũ của mình để mê hoặc những người phàm đã mạo phạm bà và kéo họ xuống đáy đại dương. Bàcũng được cho là đã bắt cóc trẻ sơ sinh để nuôi trong hang ổ dưới nước của mình.

La Sirène là một phần của tôn giáo Haiti Vodou, được hình thành bởi cộng đồng người châu Phi trong khoảng thời gian nô lệ bị buôn bán ở Đại Tây Dương từ thế kỷ 16 đến thế kỷ 19.

Tranh đá nàng tiên cá Karoo ở Nam Phi. Paul Bruins

Nàng tiên cá của Karoo, Nam Phi

Hơn 250 triệu năm trước, Karoo, nay là một vùng bán sa mạc rộng lớn ở Nam Phi, từng là một đại dương bao la. Theo thần thoại, khi các đại dương rút đi, chúng để lại một thung lũng màu mỡ với suối trên núi, hồ đá và hang động dưới lòng đất, nơi nàng tiên cá của Karoo cư trú.

Karoo từng là nơi sinh sống của người Khoisan bản địa và những bức tranh trên đá từ thời đó thể hiện những sinh vật đuôi cá. Tuy nhiên, biến đổi khí hậu và sự xuất hiện của những người định cư Hà Lan vào giữa những năm 1600 đã khiến người Khoisan rời bỏ vùng đất của họ.

Một số người dân địa phương đã quy trách nhiệm về mưa, lũ lụt và hạn hán cho nàng tiên cá Karoo.

Ngoài ra Nhật Bản, Brazil, Nam Mỹ cũng có truyền thuyết về tiên cá của riêng mình.

Ảnh chụp sách "Rokumotsu shinshi" với những hình ảnh sống động về Ningyo. Ảnh: Nippon

Người cá (Ningyo - 人魚) được cho xuất hiện chủ yếu dọc theo Biển Nhật Bản (hiện nay là từ tỉnh Aomori đến tỉnh Oita) trong khoảng thời gian từ thời cổ đại mãi đến giữa thời Edo (1603 – 1868).

Một con tem kỷ niệm chính thức của bưu điện Brazil năm 1974 có hình Iara.

Iara, là một nhân vật trong thần thoại bản địa Brazil. Ban đầu là một con rắn nước, cô ấy biến thành một người phụ nữ xinh đẹp với mái tóc xanh lục và làn da màu đồng, người dụ dỗ đàn ông đến cung điện dưới nước của bà.

Một tác phẩm điêu khắc về Sedna trong Bảo tàng Quốc gia Phần Lan.

Truyền thuyết về Sedna, nữ thần biển, là một trong những truyền thuyết phổ biến nhất của người Inuit. Mặc dù các phiên bản khác nhau của câu chuyện thần thoại đưa ra những lý do khác nhau đằng sau cái chết của cô ấy, từ việc từ chối lời cầu hôn cho đến việc mang thai đáng xấu hổ, nhưng người ta thường tin rằng cha của Sedna đã đưa cô ấy ra biển trên chiếc thuyền kayak của mình và ném cô ấy xuống biển, chặt đứt các ngón tay của cô ấy và để cô ấy chìm xuống biển.

Việt Nam luôn coi trọng việc thúc đẩy quan hệ hợp tác hữu nghị với các nước châu Phi Chiều ngày 25/5/2023, tại Nhà khách Chính phủ, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Hà Kim Ngọc đã tham dự Lễ kỷ niệm 60 năm Ngày châu Phi (25/5) do các Đại sứ quán châu Phi tại Hà Nội tổ chức.

GS.TS Võ Tòng Xuân: xây tình hữu nghị với nông dân Sierra Leone từ cách trồng lúa Ở tuổi ngoài 80, chuyên gia nông nghiệp - GS.TS Võ Tòng Xuân, người được mệnh danh là "Dr. Rice" vẫn miệt mài đưa kỹ thuật trồng lúa nước Việt Nam sang châu Phi, giúp người dân nơi đây vượt qua vấn đề thiếu đói lương thực một cách bền vững. Trong số các nước châu Phi mà GS Xuân và nhóm cộng sự hỗ trợ, Sierra Leone là quốc gia đầu tiên.