Trang chủ Bờ cõi biển đảo Cuộc sống vùng biên
07:51 | 12/08/2021 GMT+7

Độc đáo nhà sàn đá nơi biên cương

aa
Ở Cao Bằng, dễ dàng bắt gặp nhiều ngôi nhà sàn bằng đá của người Tày. Đây chính là điểm nổi bật và khác biệt so với những ngôi nhà sàn của đồng bào dân tộc ở vùng, miền khác trong cả nước. Trải qua sự thăng trầm của lịch sử và thời gian, những ngôi nhà sàn đá vẫn trường tồn, vững chãi, chở che cho những cư dân hiền lành, chất phác nơi miền biên cương.
Vững vàng nơi biên cương Xín Mần Vững vàng nơi biên cương Xín Mần
Những “cột mốc sống” nơi biên cương Những “cột mốc sống” nơi biên cương
Gian nan đưa con chữ lên biên cương Gian nan đưa con chữ lên biên cương

Nhà cộng đồng của dân làng Khuổi Ky là nhà sàn bằng đá, đã được đưa vào làm dịch vụ homestay của làng. Ảnh: Thanh Thuận

Phong tục linh thiêng nơi biên cương Cao Bằng

Cao Bằng là tỉnh miền núi, biên giới, địa hình là cao nguyên đá vôi xen lẫn núi đất, nhiều núi non trùng điệp, nên từ xa xưa, người Tày ở đây đã coi đá là khởi nguồn của sự sống, là trung tâm của vũ trụ. Họ tin có thần trú ngụ trong đá. Người Tày quan niệm: Con người sống cùng với thế giới hiện hữu còn có một thế giới vô hình, ở đó, có các thần linh khắp mọi nơi dõi theo và phù trợ cho thế giới của người sống. Do đó, ngoài thờ các vị thần như thổ công, thần cây, thần sông..., người Tày còn thờ thần đá.

Trong những ngôi nhà của nhiều gia đình người Tày, thần đá được thờ cúng và có ý nghĩa đặc biệt trong đời sống sinh hoạt của họ. Khi người nhà bị ốm, trẻ con giật mình quấy khóc hoặc khóc về đêm..., bà con cho rằng, vía họ quá nhẹ nên nhờ thần đá giữ hộ. Đá vững vàng trong mưa gió không suy chuyển nên hồn vía dựa vào đá sẽ vững vàng.

Có thể thấy, đá hiện diện khắp nơi trong cuộc sống, sinh hoạt hằng ngày của người Tày. Đó là những hàng rào đá được xếp rất khéo léo, chắc chắn trên các con đường dẫn vào làng, ngõ xóm, phía trước nhiều ngôi nhà, ngoài ruộng nương. Người ta còn dùng đá làm các vật dụng như ang chứa nước, cối xay, cối giã gạo, bếp... và dùng để bao quanh các ngôi mộ. Trong tâm thức của người Tày, đá gắn bó với con người từ lúc sinh ra cho đến lúc mất đi.

Theo bà Hoàng Thị Liễu, dân tộc Tày, ở xã Cô Ngân, huyện Hạ Lang, tỉnh Cao Bằng, thần đá còn giúp con người che chở những khắc nghiệt của thiên nhiên. Thờ thần đá hộ mệnh và giữ rừng thiêng thì được thần và rừng bảo vệ. Những khi trời mưa như trút, nước đổ ầm ào nhưng lúa, ngô trên nương rẫy không bị trôi vì bên trên có rừng ngăn nước, có hàng rào đá giữ đất... Bởi thế, những bức tường đá vẫn vững chắc tồn tại qua thời gian.

Việc thờ cúng thần đá của người Tày khá đơn giản, có thể chỉ là một mâm cúng gồm rượu, gà hoặc vịt, tiền âm phủ, thậm chí, chỉ cần một vài nhánh hương trầm cũng được. Vào các ngày rằm và mùng 1 hằng tháng hay ngày trọng đại của gia đình, “thần đá” được quan tâm đặc biệt. Đây là dịp người dân tỏ lòng thành kính và biết ơn với vị thần đá mà họ tôn sùng. Trải qua quá trình phát triển của đời sống xã hội, niềm tin vào vai trò giữ yên cửa nhà của thần đá, đá như một linh hồn sống, mãi mãi gắn bó với con người đã trở thành tín ngưỡng thờ cúng của người Tày, chứa đựng trong đó nhiều yếu tố văn hóa đặc sắc của cộng đồng dân tộc.

Độc đáo nhà sàn đá miền sơn cước

Rong ruổi nhiều nơi ở Cao Bằng, có thể bắt gặp nhiều ngôi nhà được xây dựng bằng đá, dù đã nhuốm màu thời gian vẫn trường tồn vững chãi. Có ngôi nhà được xây bằng đá đã hơn 100 tuổi. Lịch sử còn ghi, vào những năm cuối thế kỷ XVI, khi nhà Mạc lên vùng đất Cao Bằng xây dựng thành quách để bảo vệ biên cương, những ngôi nhà sàn bằng đá đã được dựng lên dành riêng cho những bậc quyền quý. Cứ thế, những đời sau đều giữ việc dựng nhà sàn đá của cha ông.

Theo chân Thượng tá Mê Văn Đạt, cán bộ Biên phòng tăng cường giữ chức danh Bí thư Đảng ủy xã Đàm Thủy, huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng tôi được biết đến một ngôi làng của người Tày, đẹp như tranh vẽ, cách thác Bản Giốc chỉ hơn 1km. Đó là ngôi làng Khuổi Ky ở xã Đàm Thủy. Điểm đặc biệt là tất cả những ngôi nhà sàn trong làng đều được làm bằng đá. Khi chúng tôi đến nơi đã là chiều muộn, khói bếp từ những ngôi nhà sàn đá bay ra, bảng lảng bên sườn núi, khiến bản làng trở nên cổ kính, nhuốm màu huyền thoại miền biên viễn.

Làng Khuổi Ky trải rộng trên diện tích khoảng 1ha, với 14 nóc nhà sàn đá, lưng tựa vào núi, mặt hướng về dòng suối Khuổi Ky quanh năm róc rách tiếng suối chảy. Có thể thấy, nhà sàn ở làng Khuổi Ky được tạo tác khá đẹp mắt với tường và cầu thang dẫn lên nhà sàn được làm bằng đá rất chắc chắn. Ngôi nhà thường cao từ 7 đến 8m. Nhà sàn có 2 mái, được lợp ngói âm dương, cột nhà được tạo nên từ các khối gỗ lim, bên dưới là các phiến đá được đẽo tròn kê chân cột. Bên trong nhà, được chia thành các ngăn tương ứng với không gian sinh hoạt của gia đình như gian bếp lửa, gian thờ cúng tổ tiên, phòng ngủ cho các thành viên trong gia đình. Bên dưới sàn có độ cao khoảng 2m là nơi để nông cụ. Trước cửa hoặc bên hiên nhà có sàn phơi ngô, thóc...

Chúng tôi dừng chân tại nhà cụ Nông Văn Tâm (72 tuổi) khi cụ đang treo những bó lúa nếp tròn mẩy lên cái sào dài trước hiên nhà. Cụ Tâm cho biết: “Để hoàn thành một ngôi nhà sàn bằng đá phải mất từ 2-3 năm. Sau khi đã chọn được vị trí làm nhà, người thợ sẽ đo, đếm vị trí xếp từng viên đá. Trước đây, người thợ thường dùng vôi đã tôi hòa với nước và mật mía, cát để làm vật liệu dính các viên đá với nhau. Vì những viên đá có kích thước, trọng lượng khác nhau nên việc xếp những hòn đá thành tường khi xây nhà vô cùng khó khăn. Khó khăn nhất trong việc xếp đá là làm sao để độ dày hai bên của một bức tường phải thật cân đối, vuông vức. Chỉ cần lệch một chút sẽ phải gỡ đi xếp lại từ đầu. Để xếp được một bức tường bằng đá khi làm nhà, người thợ phải mất vài tháng”.

Anh Nông Văn Thơ, chủ homestay Quang Thuận chia sẻ: “Ngôi nhà sàn đá của tôi được xây dựng hơn 50 năm. Khi xã Đàm Thủy có chủ trương phát triển du lịch cộng đồng, làng Khuổi Ky được chọn làm điểm, gia đình tôi đã vay vốn, tu sửa ngôi nhà, mua sắm thêm các vật dụng để phục vụ lưu trú, ăn nghỉ cho du khách khi có dịp đến tham quan thác Bản Giốc. Rất nhiều du khách đến đây thăm phong cảnh, lưu trú đã rất thích thú khi được nghỉ trong ngôi nhà sàn bằng đá truyền thống này”.

Đến nay, dù trải qua nhiều biến cố của lịch sử và thời gian, những ngôi nhà sàn đá vẫn trường tồn vững chãi, trở thành biểu tượng văn hóa của người Tày, ẩn chứa những phong tục tập quán truyền thống được hun đúc qua nhiều thế hệ của đồng bào Tày gắn bó, dựng xây biên giới.

Độc đáo suối đá đĩa ở Gia Lai Độc đáo suối đá đĩa ở Gia Lai
Tại làng Vân (TT YaLy) này, có một địa điểm có lẽ rất ít người biết đến, nơi khung cảnh hoang sơ với những rừng cây xanh đôi bờ, và bao khối đá được mẹ thiên nhiên xếp đặt một cách rất tinh tế và hùng vỹ.
Trăn trở nghệ thuật múa trống độc đáo của người Giáy Trăn trở nghệ thuật múa trống độc đáo của người Giáy
Múa trống là một loại hình nghệ thuật dân gian đặc sắc có từ nhiều đời nay của đồng bào dân tộc Giáy ở huyện Mèo Vạc (Hà Giang). Thế nhưng hiện nay, loại hình nghệ thuật dân gian này đang có nguy cơ mai một và thất truyền.
Phiên chợ trâu độc đáo miền Tây Bắc Phiên chợ trâu độc đáo miền Tây Bắc
Chợ trâu Cán Cấu là một trong những chợ trâu độc đáo nhất ở Tây Bắc. Chợ họp vào thứ Bảy hàng tuần bên cạnh chợ phiên Cán Cấu (huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai). Đó không chỉ là hoạt động mua bán trâu quy mô nhất vùng mà còn là sinh hoạt văn hóa độc đáo, ấn tượng của đồng bào vùng cao.

Thanh Thuận
Nguồn: www.bienphong.com.vn

Tin bài liên quan

Nậm Pồ giữ màu xanh cho biên cương

Nậm Pồ giữ màu xanh cho biên cương

Là huyện nghèo biên giới, trong những năm qua bên cạnh phát triển kinh tế xóa đói giảm nghèo Nậm Pồ (Điện Biên) đã triển khai nhiều hoạt động thiết thực nhằm tăng cường công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng
“Toàn quốc kháng dịch” nơi Biên cương

“Toàn quốc kháng dịch” nơi Biên cương

75 năm trước, Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh phát động toàn quốc kháng chiến (19/12/1946). Đó là quá trình đấu tranh đầy cam go, phức tạp, thể hiện bản lĩnh và trí tuệ Việt Nam trước thử thách ngặt nghèo, mà biểu hiện cụ thể là những quyết sách đúng đắn, sáng tạo vừa linh hoạt, mềm dẻo, nhưng cũng rất kiên quyết. Phát huy tinh thần Toàn quốc kháng chiến hiện nay, cả nước nói chung, lực lượng Bộ đội Biên phòng (BĐBP) nói riêng đã và đang nỗ lực khắc phục khó khăn, thách thức; tiếp tục xây dựng nền quốc phòng toàn dân gắn chặt an ninh nhân dân vững mạnh bảo vệ độc lập, chủ quyền thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc…, cùng với toàn quân phòng, chống và chiến thắng đại dịch Covid-19.

Các tin bài khác

Quảng Trị: Trao hơn 3.000 cây tre giống cho dân bản vùng biên giới Việt - Lào

Quảng Trị: Trao hơn 3.000 cây tre giống cho dân bản vùng biên giới Việt - Lào

Hơn 3.300 cây tre điền trúc vừa được Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Trị phối hợp Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh bàn giao cho người dân xã Thượng Trạch (huyện Bố Trạch, Quảng Bình, Việt Nam) và cụm bản Noỏng Mạ, huyện Bua Lạ Pha, tỉnh Khăm Muộn (Lào). Đây là một phần trong chương trình hỗ trợ phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập cho người dân vùng biên giới, đồng thời thắt chặt quan hệ hữu nghị giữa hai địa phương.
Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân bàn giao nhà đồng đội cho quân nhân có hoàn cảnh khó khăn

Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân bàn giao nhà đồng đội cho quân nhân có hoàn cảnh khó khăn

Chiều 17/7, tại khu phố 6 (đặc khu Phú Quốc, tỉnh An Giang), Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân tổ chức bàn giao hai căn nhà đồng đội cho quân nhân có hoàn cảnh khó khăn về nhà ở đang công tác tại đơn vị. Đại tá Ngô Văn Thành, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Vùng 5 Hải quân chủ trì buổi lễ.
Việt Nam - Campuchia chuẩn bị cho Giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới lần thứ 2

Việt Nam - Campuchia chuẩn bị cho Giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới lần thứ 2

Giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới Việt Nam - Campuchia lần thứ 2 dự kiến sẽ diễn ra vào tháng 11/2025 tại tỉnh Tây Ninh (Việt Nam) và tỉnh Svay Rieng (Campuchia) với khoảng 20 hoạt động phong phú, thiết thực nhằm tăng cường hợp tác quốc phòng và gắn kết cộng đồng khu vực biên giới. Hiện các cơ quan chức năng hai nước đang tích cực phối hợp chuẩn bị để sự kiện diễn ra trang trọng, hiệu quả và an toàn.
Sôi động giao thương, du lịch biên giới qua cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị

Sôi động giao thương, du lịch biên giới qua cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị

6 tháng đầu năm nay, lượng khách xuất, nhập cảnh qua cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị (tỉnh Lạng Sơn) tăng 16% so với cùng kỳ năm trước. Điều này phản ánh rõ nét nhu cầu giao thương, du lịch biên giới qua cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị đã tăng cao.

Đọc nhiều

Rực rỡ sắc màu hữu nghị Việt Nam - Hoa Kỳ tại Cần Thơ

Rực rỡ sắc màu hữu nghị Việt Nam - Hoa Kỳ tại Cần Thơ

Hướng tới kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Hoa Kỳ (1995 - 2025), Chương trình Giao lưu Hữu nghị Việt Nam – Hoa Kỳ năm 2025 do Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam, Phái đoàn Ngoại giao Hoa Kỳ tại Việt Nam và UBND thành phố Cần Thơ phối hợp tổ chức diễn ra sôi nổi nhiều hoạt động bên lề vào ngày 13/9 tại Công viên Lưu Hữu Phước (thành phố Cần Thơ).
Giao lưu hữu nghị thắt chặt tình hữu nghị Việt Nam – Slovakia

Giao lưu hữu nghị thắt chặt tình hữu nghị Việt Nam – Slovakia

Tối 13/9, tại Hà Nội, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam, Hội hữu nghị Việt Nam – Slovakia đã tổ chức chương trình giao lưu hữu nghị Việt Nam – Slovakia nhân dịp kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao.
Tri ân các cựu chuyên gia Bộ Công an Việt Nam tại Campuchia

Tri ân các cựu chuyên gia Bộ Công an Việt Nam tại Campuchia

Ngày 12/9 tại Hà Nội, Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an đã chủ trì buổi gặp mặt Ban liên lạc cựu chuyên gia Bộ Công an Việt Nam tại Campuchia - Đoàn K79. Ông bày tỏ tri ân sâu sắc trước những cống hiến, hy sinh của các thế hệ cán bộ, chiến sĩ trong sự nghiệp quốc tế cao cả, vun đắp tình hữu nghị Việt Nam - Campuchia.
Thắt chặt quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ qua chương trình giao lưu hữu nghị tại Cần Thơ

Thắt chặt quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ qua chương trình giao lưu hữu nghị tại Cần Thơ

Tối 13/9, tại Công viên Lưu Hữu Phước (thành phố Cần Thơ), Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam, Phái đoàn Ngoại giao Hoa Kỳ tại Việt Nam và UBND thành phố Cần Thơ phối hợp tổ chức Chương trình giao lưu hữu nghị Việt Nam - Hoa Kỳ năm 2025, nằm trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Hoa Kỳ (1995 - 2025).
Lữ đoàn 171 tặng quà các cháu là con ngư dân được nhận đỡ đầu

Lữ đoàn 171 tặng quà các cháu là con ngư dân được nhận đỡ đầu

Chiều 11/9, tại xã Phước Hải, thành phố Hồ Chí Minh, Lữ đoàn 171, Vùng 2 Hải quân đến thăm, tặng quà các cháu là con ngư dân được Lữ đoàn nhận đỡ đầu.
Khám bệnh, cấp thuốc miễn phí cho nhân dân ở xã Năm Căn, tỉnh Cà Mau

Khám bệnh, cấp thuốc miễn phí cho nhân dân ở xã Năm Căn, tỉnh Cà Mau

Trong 2 ngày 9-10/9/2025 tại xã Năm Căn, tỉnh Cà Mau, Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân phối hợp Trạm y tế xã Năm Căn tiến hành khám bệnh, tư vấn sức khoẻ và cấp thuốc miễn phí cho các đối tượng chính sách, người có công với cách mạng trên địa bàn đóng quân.
Rộn ràng lễ khai giảng ở Đặc khu Trường Sa

Rộn ràng lễ khai giảng ở Đặc khu Trường Sa

Hòa chung không khí khai giảng năm học 2025 – 2026 của cả nước, sáng 5/9, tiếng trống trường đã ngân vang trên các đảo Trường Sa, Song Tử Tây, Sinh Tồn và Đá Tây.
infographic khuyen cao ve chieu tro gia danh cong an de lua dao
infographic chien dich tu hao viet nam nhuom do khong gian mang chao mung quoc khanh 29
infographic 7 thang nam 2025 ha noi don 1836 trieu luot khach du lich
infographic dau hieu nhan biet lu quet
so doanh nghiep thanh lap moi va quay tro lai hoat dong tang 265
infographic ky nang tranh bay lua dao du lich mua cao diem
infographics canh bao gia mao loi dung danh nghia mat tran to quoc de huy dong ung ho
Xin chờ trong giây lát...
[Video] Không khí rộn ràng ngày khai giảng năm học mới trên cả nước
[Video] Petr Tsvetov: Việt Nam ấm áp và thân thuộc
Việt Nam - Cuba: 65 năm cùng chung nhịp đập
[Video] Thiếu tướng Lào kể chuyện nhân dân Việt Nam che chở giữa mưa bom 1972
[Video] Bạn bè quốc tế gửi lời chúc tới nhân dân Việt Nam
[Video] Nhiều hoạt động cứu trợ người dân Nghệ An bị lũ lụt
[Video] Người truyền cảm hứng về tình yêu nước
Sinh viên Lào đi chùa tắm Phật mừng Tết cổ truyền Bunpimay
[Video] 60 phút - Hành trình thay đổi cuộc đời
MV "Bắc Bling": Cụ già, em nhỏ ngân nga, du khách gần xa tỏ bày hứng thú
[Video] Dự án CAF: Ươm mầm những công dân toàn cầu tương lai
[Video] Du khách quốc tế trải nghiệm lễ Phật đầu năm tại chùa Tam Bảo (Đà Nẵng)
Tết của bác sĩ trực cấp cứu - hồi sức tích cực
Đại sứ nhóm G4 hát "Năm qua đã làm gì"
[Video] Bản hòa ca tình hữu nghị chào năm mới 2025
Thời tiết hôm nay (11/9): Cả nước mưa dông rải rác

Thời tiết hôm nay (11/9): Cả nước mưa dông rải rác

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, ngày 11/9 cả nước có mưa dông rải rác, có nơi mưa to đến rất to. Trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh.
Thời tiết hôm nay (10/9): Bắc Bộ mưa lớn

Thời tiết hôm nay (10/9): Bắc Bộ mưa lớn

Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, đêm qua và sáng sớm nay (10/9), khu vực Bắc Bộ, Thanh Hóa và Nghệ An, cao nguyên Trung Bộ và Nam Bộ có mưa rào và dông cục bộ.
Thời tiết hôm nay (01/8): Hà Nội có mưa dông, cảnh báo lốc sét

Thời tiết hôm nay (01/8): Hà Nội có mưa dông, cảnh báo lốc sét

Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia đưa ra thông tin dự báo thời tiết Hà Nội và các khu vực khác trên cả nước ngày và đêm 01/8.
Người dân chủ động theo dõi thời tiết, chằng chống nhà cửa, sẵn sàng ứng phó bão số 3 (Wipha)

Người dân chủ động theo dõi thời tiết, chằng chống nhà cửa, sẵn sàng ứng phó bão số 3 (Wipha)

Sáng 19/7, bão số 3 (Wipha) đã vượt qua đảo Lu Dông (Philippines), tiến vào Biển Đông với cường độ ngày càng mạnh. Dự báo trong những ngày tới, bão có thể đạt cấp 12, giật cấp 14, gây mưa lớn, biển động dữ dội, nguy cơ cao xảy ra lốc xoáy, sạt lở. Cơ quan chức năng khuyến cáo người dân cần theo dõi sát các bản tin dự báo thời tiết, chủ động phòng tránh, chằng chống nhà cửa, không ra khơi và chuẩn bị các phương án ứng phó thiên tai phù hợp.
Những khuyến cáo người dân cần lưu ý để đảm bảo an toàn trước, trong và sau bão số 3

Những khuyến cáo người dân cần lưu ý để đảm bảo an toàn trước, trong và sau bão số 3

Sáng 20/7, cường độ bão số 3 (Wipha) mạnh lên đầu cấp 12 (118-133km/h), giật cấp 15. Dự báo trong hôm nay và những ngày tới, bão sẽ tiếp tục di chuyển theo hướng tây, sau chuyển tây tây nam hướng về phía nước ta với tốc độ 20-25km/h. Trước diễn biến của bão, Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) hướng dẫn kỹ năng ứng phó với bão số 3 và mưa lũ sau bão.
Thời tiết hôm nay (28/7): Hà Nội nắng nóng, có nơi trên 37 độ

Thời tiết hôm nay (28/7): Hà Nội nắng nóng, có nơi trên 37 độ

Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia đưa ra thông tin dự báo thời tiết thành phố Hà Nội và các khu vực khác trên cả nước ngày và đêm 28/7.
Phiên bản di động