Trang chủ Chính trị - Xã hội Chào ngày mới
07:00 | 08/09/2024 GMT+7

Dân tộc “tri âm”

aa
Đất nước Nga đào tạo hàng triệu sinh viên, học sinh từ khắp thế giới nhưng cũng chỉ người Việt Nam là các thầy cô Nga nhận làm ruột thịt nhiều nhất, bền nhất và thật nhất. Phần lớn những người Việt đã từng sống ở Nga, kết tình với người Nga đều chung tâm cảm rằng: cứ nghe đến Nga hay Liên Xô thì đã mừng rỡ, bồi hồi và tin tưởng, thân thương lắm rồi. Lòng không chút gợn, không chút hoài nghi. Nói cười không cần giao đãi…
Tổng thống LB Nga Vladimir Putin bắt đầu chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam Tổng thống LB Nga Vladimir Putin bắt đầu chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam
Những dấu mốc quan trọng trong quan hệ Việt Nam-Liên bang Nga Những dấu mốc quan trọng trong quan hệ Việt Nam-Liên bang Nga
Dân tộc “tri âm”
Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam phối hợp với Đại sứ quán LB Nga tại Việt Nam tổ chức chia sẻ thông tin về tình hình nước Nga và hợp tác hai nước

Xa mặt mà chẳng cách lòng

Chỉ nhìn trên bản đồ cũng đủ thấy sự cách trở muôn trùng của hai dân tộc Việt và Nga. Ở xứ ta, chang chang nắng gắt. Có lúc lên đến 40 độ C đốt cháy mùa màng, da thịt. Còn đất bạn, là những ngày dài đi mải miết không hết được màu trắng của băng tuyết. Cái lạnh từng tới âm 40 độ C, có thể chết người. Người Việt nhanh nhẹn, nhỏ bé. Còn các bác Séc - Gây hay I - Va - Nốp gì đó thì cao lớn lừng lững với những đôi giày da lội tuyết mà thanh niên Việt Nam xách lên cũng thấy ngại.

Rồi ngôn ngữ, màu da, tín ngưỡng, văn hóa, đến các phong tục tập quán… đều rất khó tìm thấy nét tương đồng nào. Dường như cái sự “khác máu tanh lòng” ấy còn khiến ta thấy xa xôi hơn cả muôn vạn dặm đường kia… Dân tộc Việt bắt đầu có mối tương giao với dân tộc Nga, tính cho đến nay được vài chục năm. Đó là thời gian rất ngắn so với chiều dài lịch sử ngoại giao của một tộc người. Sự giao lưu, hợp tác hay ràng buộc bởi quá khứ của hai dân tộc cũng không phải quá nhiều. Mà sự bắt đầu của mối tương giao cũng do hoàn cảnh chính trị đưa đến chứ không phải do tự thân cuộc sống của dân chúng.

Thế nhưng, thực tế thì dường như ngược lại. Bởi có vẻ như những người Việt có mẹ nuôi, cha nuôi, anh em kết nghĩa là người dân tộc khác thì nhiều nhất chính là ở nước Nga. Đất nước Nga đào tạo hàng triệu sinh viên, học sinh từ khắp thế giới nhưng cũng chỉ người Việt Nam là các thầy cô Nga nhận làm ruột thịt nhiều nhất, bền nhất và thật nhất.

Phần lớn những người Việt đã từng sống ở Nga, kết tình với người Nga đều chung tâm cảm rằng: cứ nghe đến Nga hay Liên Xô thì đã mừng rỡ, bồi hồi và tin tưởng, thân thương lắm rồi. Lòng không chút gợn, không chút hoài nghi. Nói cười không cần giao đãi… Tôi nghĩ rằng, các vị lãnh đạo Nga khó có thể tìm được ở đâu trên thế giới sự mến trọng, thân thuộc và nồng hậu như khi đến Việt Nam (VN), khi trò chuyện với những người Việt từng sống ở Nga.

Khi VN trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ, nhiều quốc gia trong và ngoài khối xã hội chủ nghĩa (XHCN) tương trợ lương thực, vũ khí, tri thức và xương máu, trong đó có Liên Xô. Không có quy định gì, văn kiện lịch sử nào tuyên xưng nhưng có lẽ người dân, người lính và nhiều cán bộ VN lúc đó đều cảm nhận rất rõ, rất thật rằng: Liên Xô giúp VN không chỉ là đồng minh XHCN, không chỉ là quan hệ ngoại giao hai Đảng, hai Nhà nước. Mà nhân dân Liên Xô đã đau chung với mất mát của chúng ta, vui chung với chiến thắng của VN. Từ trong ánh mắt, lời tâm sự đến những cử chỉ của mỗi người bạn Nga, khiến ta thấy, nhân dân Nga từ sâu thẳm như trong tiềm thức, đã coi nhân dân VN là anh em đúng nghĩa. Khi cuộc chiến ở VN kết thúc. Lịch sử sang trang thì trong tâm tưởng của mỗi người dân cũng như cả hai dân tộc đều không thấy gợn một tâm tư rằng: sự tương trợ năm xưa là một món nợ, là một ràng buộc quá khứ. Tất cả cứ trong veo, nồng hậu từ đáy lòng.

Trước đây, VN quan hệ đặc biệt với Liên Xô mà cốt lõi là người Nga, bởi vì hai quốc gia là đồng minh trong khối XHCN. Cả hai tôn thờ và theo đuổi lý tưởng Cộng sản. Cách làm, lối sống, lối nghĩ… đều được thiết kế, tổ chức, vận hành giống nhau. Vậy nên sự ân tình hay cảm thông, thấu hiểu mà ủng hộ nhau cũng là dễ hiểu. Nhưng nay, nhân dân Nga đã và đang xây dựng một xã hội theo mô hình hoàn toàn khác trước và cũng là hoàn toàn khác với chúng ta hôm nay.

Sự xa cách không gian và văn hóa càng trở nên vời vợi hơn. Và như vậy xét về lý trí thì có thể nói “quan hệ tinh thần nhân dân” hai nước có vẻ như không còn là bao. Nhưng ngạc nhiên thay, những người anh em Việt và Nga vẫn cứ thấy nhau trong vòng tay thân thương đến kỳ lạ. Những cách trở, những khác biệt, những hư hao của thời gian… và đến nay là sự thử thách nghiệt ngã của lý trí đều đã không làm tổn hại đến tình cảm ấy. Thậm chí chỉ làm chói chang thêm tấm tình hai dân tộc.

Vậy điều gì đã khiến cho nhân dân hai nước Việt - Nga “xa mặt” mà chẳng “cách lòng”? Tôi cho rằng đó là sự đồng điệu về tâm hồn và khí phách của hai dân tộc.

Dân tộc “tri âm”
Các hoạt động giao lưu ẩm thực giúp tăng thêm tình hữu nghị Việt-Nga

Chung tâm hồn, khí phách

Những ngày đầu tiên đến nước Nga, tôi mới qua tuổi thiếu niên và được nghe những bản nhạc đậm chất dân ca Nga như KaLinKa, Cây thùy dương… Tôi rung động mãnh liệt bởi sự rất đỗi gần gũi, truyền cảm của nó. Dù chưa hiểu lời ca, xuất xứ hay ý nhạc nhưng âm hưởng, giai điệu của những bài hát ấy đọng sâu trong tôi cứ như mình đã thuộc nó từ thuở nghe lời ru quê nhà vậy. Cổ nhân phương Đông từng quan niệm: nhạc là điểm cùng cực, tầng cao nhất của giá trị chân thiện mỹ. Trong nhạc có sự hòa hợp của mọi vẻ đẹp cả thanh cao lẫn hiện sinh; cả sự vĩnh cửu trường tồn lẫn sự tươi mởn muôn màu của cuộc sống, vũ trụ. Nói gọn hơn thì nhạc chính là sự thể hiện đầy đủ, trung thực nhất của tâm hồn. Vậy nên khi có sự “đồng thanh tương ứng” thì dù khác biệt về ngôn ngữ, thể chất và mọi thứ khác nhưng người ta vẫn thấy rất gần nhau. Thậm chí có thể tương hòa, giao cảm ngay lập tức…

Cũng theo cách hiểu như vậy, có nhiều người cảm nhận rằng, người VN nếu nói về ảnh hưởng văn học thì phải là ảnh hưởng nhiều nhất từ văn học Trung Hoa, rồi văn học Pháp. Thế nhưng sự chiếm lĩnh tâm hồn bạn đọc Việt thì mạnh mẽ nhất lại là văn học Nga. Ngoài việc bị cuốn hút bởi sự hùng vĩ của nền văn học lớn này, bạn đọc VN như bị mê hoặc bởi sự gần gũi, sự tương đồng đến kỳ lạ của văn học Nga. Những nhân vật, hình tượng văn học của Nga dường như chỉ khác người Việt về tên gọi… Phải chăng trong sâu thẳm nguyên thủy, trong “cơ chế vận hành” của tâm hồn Việt và Nga đã không còn ranh giới?

Dân tộc “tri âm”
Giao lưu văn hóa gắn kết tình hữu nghị Việt Nam - Liên bang Nga

Thời kỳ kháng chiến giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, tôi được chứng kiến một cuộc nói chuyện của ba tôi (Tổng Bí thư Lê Duẩn) với một số thanh niên, sinh viên Liên Xô. Trong cuộc trao đổi, một sinh viên Nga đứng dậy hỏi ông: “Thưa Tổng Bí thư, theo ông thì liệu Việt Nam có thắng Mỹ không?”.

Ba tôi nói: “Tôi nhận thấy trên thế giới có hai dân tộc giống nhau ở khí phách anh hùng, đánh giặc rất giỏi. Đó là Nga và VN. Thế kỷ XIX, khi Napoleon giành chiến thắng trên tất cả các chiến trường châu Âu và nắm trong tay những đội quân hùng mạnh nhất đến thôn tính nước Nga. Nhưng vấp phải sự chiến đấu của một dân tộc anh hùng, Napoleon đã thất bại. Ở VN thời phong kiến, quân Nguyên Mông chinh phạt từ Á sang Âu, gieo rắc kinh hoàng cho tất cả mọi quốc gia mà họ tới. Nhưng ba lần xâm lược VN, quân Nguyên thảm bại cả ba. Đầu thế kỷ XX, khi phát xít Đức tàn phá châu Âu, bách chiến bách thắng và tham vọng thâu đoạt thế giới thì đã gục ngã trên đất Nga… Ngày nay, đế quốc Mỹ là siêu cường số một và chưa từng biết đến thua trận. Nhưng họ cũng đang gặp phải sự chống trả của một dân tộc đầy khí phách anh hùng là VN. Người Nga đã thắng phát xít Đức thì chắc hẳn lịch sử cũng dành cho VN thắng Mỹ”. Và đúng vậy, lịch sử đã dành cho khí phách anh hùng VN chiến thắng.

Đối với người Việt ta, bạn bè đến với nhau, có thể giúp nhau dù ít dù nhiều không quan trọng. Giá trị đáng tôn quý nhất là đến với nhau bằng lòng chân thành, bình đẳng và đặc biệt là không vụ lợi. Những người bạn Nga xa xôi kia qua những thăng trầm, dâu bể; như lửa thử vàng, đã chứng minh được giá trị đó. Thật quý lắm thay!

Trong cõi trăm năm của mỗi kiếp người tìm được kẻ đồng cảm sâu sắc thì gọi là bạn tri âm, thực là rất khó. Trong hàng ngàn năm lịch sử của mỗi dân tộc, tìm được một tộc người đồng điệu về cốt lõi tâm hồn và tương hòa về phẩm cách, khí phách thì còn khó hơn muôn phần. Dù chưa biết gọi đó là gì cho đúng nhất nhưng tôi có thể thấy rằng sự hiếm có đó chính là tình nghĩa “tri âm” của hai dân tộc Việt và Nga.

TS Lê Kiên Thành

Chất nhân văn và bất khuất làm nền tảng văn hóa Nga Chất nhân văn và bất khuất làm nền tảng văn hóa Nga
Tàu điện ngầm Moskva: kỳ quan nghệ thuật dưới lòng đất Tàu điện ngầm Moskva: kỳ quan nghệ thuật dưới lòng đất
TS Lê Kiên Thành
Nguồn:

Tin bài liên quan

Các tin bài khác

Hợp tác Campuchia-Lào-Myanmar-Việt Nam: Tạo đột phá để vươn lên trong kỷ nguyên phát triển mới

Hợp tác Campuchia-Lào-Myanmar-Việt Nam: Tạo đột phá để vươn lên trong kỷ nguyên phát triển mới

Chiều 7/11 đã diễn ra Hội nghị Cấp cao hợp tác Campuchia-Lào-Myanmar-Việt Nam (CLMV) lần thứ 11. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự hội nghị.
Thủ tướng: Đưa Vân Nam và Lào Cai trở thành trung tâm kết nối giao thương giữa Trung Quốc với ASEAN

Thủ tướng: Đưa Vân Nam và Lào Cai trở thành trung tâm kết nối giao thương giữa Trung Quốc với ASEAN

Trong khuôn khổ dự Hội nghị thượng đỉnh Hợp tác tiểu vùng Mekong mở rộng lần thứ 8 và công tác tại Trung Quốc, ngày 6/11, tại thành phố Côn Minh, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã tiếp đồng chí Vương Ninh, Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc, Bí thư Tỉnh ủy tỉnh Vân Nam.
Truyền tải thông điệp Việt Nam luôn coi trọng và thúc đẩy các cơ chế GMS, ACMECS, CLMV

Truyền tải thông điệp Việt Nam luôn coi trọng và thúc đẩy các cơ chế GMS, ACMECS, CLMV

Thứ trưởng Ngoại giao Phạm Thanh Bình trả lời phỏng vấn trước chuyến công tác của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tới Trung Quốc từ ngày 5 – 8/11/2024.
Làm sâu sắc hơn nữa quan hệ Việt Nam - Cuba thông qua kênh hợp tác nghị viện

Làm sâu sắc hơn nữa quan hệ Việt Nam - Cuba thông qua kênh hợp tác nghị viện

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chủ trì lễ đón Chủ tịch Quốc hội Chính quyền Nhân dân, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước Cuba thăm, làm việc tại Việt Nam.

Đọc nhiều

Hội hữu nghị hai nước Việt Nam, Thái Lan tặng máy siêu âm cho huyện Nam Đàn (Nghệ An)

Hội hữu nghị hai nước Việt Nam, Thái Lan tặng máy siêu âm cho huyện Nam Đàn (Nghệ An)

Ngày 12/11, Hội hữu nghị Thái Lan - Việt Nam và Hội hữu nghị Việt Nam - Thái Lan đã tổ chức lễ trao tặng máy siêu âm hiệu GE Healthcare Versana Balance cho Trung tâm y tế huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An. Đây là hoạt động nhằm hỗ trợ công tác khám, chữa bệnh cho người dân địa phương, với toàn bộ kinh phí mua sắm thiết bị do hai Hội cùng đóng góp.
Sinh khí mới trong hoạt động Ươm mầm hữu nghị Việt Nam - Campuchia

Sinh khí mới trong hoạt động Ươm mầm hữu nghị Việt Nam - Campuchia

Năm 2024, Hội hữu nghị Việt Nam - Campuchia cựu phiên dịch (Hội) lần đầu tiên tham gia chương trình Ươm mầm hữu nghị do Trung ương Hội phát động với việc nhận đỡ đầu 8 sinh viên Campuchia đang học tập tại Đại học Kinh tế và Đại học Bách khoa Hà Nội. Sự tham gia của thế hệ trẻ vừa là sự tiếp nối truyền thống ý nghĩa vừa góp phần tạo nên luồng sinh khí mới trong hoạt động Ươm mầm hữu nghị Việt Nam - Campuchia.
Gắn kết tình hữu nghị Việt Nam - Argentina qua giao lưu nhân dân

Gắn kết tình hữu nghị Việt Nam - Argentina qua giao lưu nhân dân

Ngày 12/11 tại Hà Nội, ông Đồng Huy Cương, Phó Chủ tịch Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam, đã tiếp đoàn đại biểu Đảng Công lý Argentina (PJ) do ông Emilio Jose Ribera, Phó trưởng Ban Đối ngoại Trung ương Đảng PJ, dẫn đầu nhân dịp đoàn có chuyến thăm và làm việc tại Việt Nam.
VUSAC Hà Nội: tròn một thập kỷ gắn kết quan hệ Việt - Mỹ

VUSAC Hà Nội: tròn một thập kỷ gắn kết quan hệ Việt - Mỹ

Ngày 12/11 tại Hà Nội đã diễn ra Lễ kỷ niệm 10 năm thành lập Câu lạc bộ Hà Nội của Cựu du học sinh Việt Nam tại Mỹ (trực thuộc Hội Việt - Mỹ).
HSI và IUCN trang bị kỹ năng cứu hộ rùa biển cho ngư dân Việt Nam

HSI và IUCN trang bị kỹ năng cứu hộ rùa biển cho ngư dân Việt Nam

Từ ngày 13-14/11, tại Vườn quốc gia Núi Chúa (tỉnh Ninh Thuận), Cục Kiểm ngư (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) phối hợp cùng Tổ chức bảo vệ động vật Humane Society International (HSI), Liên minh Bảo tồn thiên nhiên quốc tế tại Việt Nam (IUCN Việt Nam) tổ chức Chương trình “Tập huấn hướng dẫn cứu hộ rùa biển, thú biển và thu thập thông tin khai thác không chủ ý nhóm loài rùa biển, thú biển”.
Mường Ảng - Nâng cao chất lượng giáo dục

Mường Ảng - Nâng cao chất lượng giáo dục

Những năm qua, ngành giáo dục huyện Mường Ảng(Điện Biên) không ngừng đổi mới nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đã đạt được những kết quả đáng khích lệ.
Khai giảng Lớp xóa mù chữ, chống tái mù chữ cho người dân ở xã biên giới Tây Nghệ An

Khai giảng Lớp xóa mù chữ, chống tái mù chữ cho người dân ở xã biên giới Tây Nghệ An

Ngày 12/11, tại xã Tri Lễ (huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An), Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 4 (Quân khu 4) phối hợp Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện tổ chức Lễ khai giảng Lớp xóa mù chữ, chống tái mù chữ kỳ 1, giai đoạn 1 cho 26 học viên là người dân trên địa bàn bản Lam Hợp của xã này.
infographics nhung dong gop quan trong cua viet nam trong acmecs
infographics brics va nam ban cau cung xay dung mot the gioi tot dep hon
infographics ngay phu nu viet nam 2010 phu nu viet nam chu dong sang tao tu tin toa sang trong thoi dai moi
video tay ninh bao ton phat huy nghe thuat trinh dien dan gian dan toc khmer gan voi phat trien du lich
infographics nobel 2024 giai nobel hoa binh ton vinh to chuc nihon hidankyo cua nhat ban
infographics 70 nam giai phong thu do ha noi danh gan 100 ty dong tham hoi tang qua doi tuong chinh sach
infographics viet nam dong gop tich cuc chu dong trach nhiem trong cong dong phap ngu
Xin chờ trong giây lát...
Liên hoan Giai điệu hữu nghị tỉnh Đồng Nai năm 2024
Cận cảnh Kia Seltos 2024 tại đại lý
Khởi động Giải báo chí toàn quốc về văn hóa, thể thao và du lịch lần 2
Lộ diện kỳ thủ Việt Nam tranh chức vô địch Cờ Shogi Quốc tế 2024 tại Nhật Bản
UNICEF hỗ trợ người dân Sóc Trăng có nước sạch bằng năng lượng mặt trời
Ông Vi Tiêu Nghị, con trai Tướng Vi Quốc Thanh - trưởng Đoàn cố vấn quân sự Trung Quốc: Để những kỷ niệm xưa tạo sinh trong hiện tại và tương lai
Vietnam Cultural Show London 2024
Lão nông nhiều năm sưu tập những bức ảnh quý giá về Bác Hồ
Bác Hồ và bộ phim Những ngày tháng bên nhau
Hồ Chí Minh là biểu tượng của hòa bình, độc lập và tiến bộ xã hội
Bộ đội hải quân giúp dân chống hạn
Du học sinh Trung Quốc trải nghiệm đặc sản Hà Nội - 'cà phê trứng'
Du học sinh Trung Quốc trải nghiệm đặc sản Hà Nội - cà phê trứng
Top 3 điểm đến thu hút du khách quốc tế tại Hà Nội
Sản phẩm Làng nghề Dệt Thổ cẩm Xí Thoại, xã Xuân Lãnh, huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên.
Phiên bản di động